Thesis · April 2020 doi: 10. 13140/RG

 
91 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ
учун ҳар ҳафта маълум бетгача ўқиши топширилади. Шу билан бирга асар асосида глоссарий 
тузилади. Бу усул ўқувчининг янги сўзларни, қийин бўлган сўзларни тез илғаб олишга ёрдам 
беради. Масалан 
чошгоҳ, истеҳзо, тавозеъ, мусоҳаба, муаккил 
сингари сўзларнинг 
маъносини ўзбек ўқувчилар ҳам тушунмаслиги мумкин. Таҳлил натижасида унинг мазмуни, 
қўллаш усулини англаб олиш осон бўлади. Сўзларни тўплайди, кейин бу сўзларнинг 
таржимасини топади, ундан сўнг эса “Ўзбек тилининг изоҳли луғати”дан сўзларнинг 
маъносини ёзиб чиқади. Бу усул хатто тилни яхши билувчи ўқувчиларга ҳам жуда ёрдам 
беради. Мустақил таълим аввалгидай асарни ўқиб, уни семестр охирида сўзлаб бериш 
тарзида қабул қилинса, ўқувчи фақатгина асарни тезроқ ўқиб топширишга интилади ва 
баҳосини олгандан сўнг уни эсидан чиқариши мумкин. Бундай ҳолда эса мустақил 
таълимнинг бесамара ўтказилганини кузатишимиз мумкин бўлади. Шу билан бирга ўзбек 
тилини чуқур эгалламаган, яъни русийзабон ўқувчиларнинг ўзбек тилида сўзловчи 
ўқувчилардан анча орқада қолиши кузатилади. Бу жараённинг қисмларга бўлиб бажарилиши 
натижасида русийзабон ўқувчи асарни ўқиш давомида унинг мазмунини тезроқ тушунади, 
нутқ бойлиги, луғат бойлиги ошади.
Тажрибалардан маълумки, ўқувчи мустақил равишда шуғулланса ва ўз устида 
тинимсиз ишласагина билимларни чуқур ўзлаштириши мумкин. Ўқувчиларнинг асосий 
билим, кўникма ва малакалари мустақил таълим жараёнидагина шаклланади, мустақил 
фаолият кўрсатиш қобилияти ривожланади ва уларда ижодий ишлашга қизиқиш пайдо 
бўлади.
Президентимиз 
Ш.М.Мирзиёев 
ҳам 
ёшларнинг китоб 
ўқишига 
алоҳида 
эътиборларини қаратиб: 
“Болаларимизни боғча ёшидан, бошланғич синфлардан кичик-
кичик китобларга ўргатиш, шу орқали уларни китобсевар этиб улғайтириш зарур.