Texnologiyalar va pedagogik mahorat

yangilik  unsurlari  (yangi  tushunchalar,  yangi  belgilar,  xususiyatlar,
 
n om a’lum tushunchalamingjihatlari, yangialoqalar,  harakatlanishningyangi
 
usullari);
• 
faktlar,  bilish  vazifalari  va  masalalari,  ziddiyatlari  ko ‘rinishidagi
 
materiallami  qamrab  olgan  та ’lum  va  yangi  bilim  oirtasidagi  ziddiyat;
•  umumpedagogik  va  didaktik  tam oyillam i  hisobga  olgan  pedagogik
 
nazariyaning metodologik asoslari materialini mantiqqa muvofiq bayon  qilish.
Shuni  t a ’kidlash  lozim ki,  o ‘qitish  jarayoni  faqat  «m uam m oli»  yoki 
«nom uam m oli»  m etodlar  yordam idagina  am alga  oshm aydi,  balki  uning 
sam arali borishi u ch u n  xilma xil m eto d lam i qo‘llash m aqsadga m uvofiqdir. 
0 ‘qituvchi  m ashg‘ulotning  m aqsadi,  o ‘quv  m ateriallarining  m azm unini 
to ‘plash, auditoriyada qatnashgan talabalarning xarakteri, ularning tayyorgarlik 
darajasini hisobga olgan holda  ulam i tinglash ham d a birini  ikkinchisi bilan 
b o g ‘lash n i  am alg a  o sh ira d i.  S h u n d a g in a   o ‘quv  ja ra y o n in in g   y u q o ri 
s a m a r a d o rlig i  t a ’m in la n a d i.  S h u n in g d e k ,  m u a m m o li  o ‘q itis h n in g  
sam aradorligi  ko ‘p jihatlardan  talabalarning  ijodiy faoliyatiga,  m uam m on i 
ifodalash va yechishga b o lg a n  tayyorgarligiga bog‘liq b o ‘ladi.  U lam i ijodiy 
faoliyatga jalb  qilishda  m uam m oli  boshlash  bayonidan  asta-sekin tad qiqo t 
ishlarigacha o ‘tish tavsiya etiladi.  Shuningdek,  m uam m oli o‘qitishning barcha 
m etodlari zanjirida asta-sekin  oddiydan m urakkabga o ‘tish kerak b o ‘ladi.
Pedagogikaga oid adabiyotlarda talabalarning ijodiy faoliyati reproduktiv, 
qayta ishlab chiqish metodlarini shakilantirmasdan aw al amalda b o ‘la olmasligi 
t a ’k id la n a d i.  A gar 
o ‘rg a n ila y o tg a n   k u rsn in g   (b o ‘lim ,  m av z u n in g ) 
m ohiyatini, ulardan foydalanishning zarur m etodik materiallari va qoidalarini 
talabalar bilm asa va anglam asa,  o ‘qituvchi ularning ijodiy faoliyatini tashkil 
eta olmaydi.
H ^ e m a k ,  m uam m oli  o ‘qitish  yetarli  darajada  sam arali b o ‘lishi u c h u n  u 
yaxlit o ‘quv-tarbiya jarayonining uzviy qism i b o ‘lishi kerak.
M uam m oli  leksiyalar о ‘tkazish jarayonida talabalarda  ijodiy faoliyatga 
z a ru r  b o ‘lgan  m otivlar,  q im m a tli  y o ‘l-y o ‘riq lar  va  y o ‘lla n m a la rn in g
78

---

shakllanganligi  m uhim   o ‘rin  egallaydi.
T a ’kidalash  jo izk i,  o ‘quv  faoliyati  m otivlarining  doirasi  ju d a   k o ‘p 
m otivlar yig‘indisi  b o ‘lsa-da,  ulardan  ikki  guruhi  belgilovchi  hisoblanadi.