Texnika fakultеti qalandarova gulzoda umarbekovna

Qovoqdan murabbo tayyorlash texnologiyasi
Qovoq murabbosidan marmelad massasi tayyorlash uchun yarimfabrikat, umumiy ovqatlanishda unli mahsulotlar uchun farsh, shuningdek jele, muss kabi shirin taomlar tayyorlshda asos sifatida foydalanish mumkin.
Murabbo tayyorlash uchun mo’ljallangan qovoq mevasi oldin saralanadi. Saralashning maqsadi ishlab chiqarish uchun yaroqsiz bo’lgan mevalarni ajratish hisoblanadi.Saralashdan keyin qovoq yuviladi. Yuvish jarayonida qovoq turli iflosliklardan tozalanadi. Yuvishdan keyin qovoqga bug’ bilan ishlov beriladi. Bunda protopektinning parchalanishi hisobiga qovoq konsistensiyasi yumshaydi. Bug’latish natijasida qovoq massasining bakteriya yuqtirish darajasi ham pasayadi.
Suvli bug’latishda qovoq qaynoq suvga 7-10 daqiqa solib turiladi. So’ngra suv to’kib tashlanadi va qovoq maydalanadi. Qolgan suv tarkibida qovoqdan ajralgan erigan moddalar bo’ladi, shuning uchun u ezilgan massaga qo’shiladi. Bug’li usulda qovoqqa bug’ bilan 5-7 daqiqa davomida ishlov beriladi. To’liq foydali pyure olish uchun qovoq tezda qizdiriladi , hamda harorat 100 C dan oshib ketishiga yo’l qo’yilmaydi. Issiqlik ishlov berilgan qovoq maydalanadi. Maydalash uchun teshiklarining diametri 1,5 – 2,0 mm bo’lgan setkadan foydalaniladi. Maydalangandan keyin pyure kaliy sorbat qo’shish bilan konservalanadi. Konservantning xisoblangan miqdori 65-70 C li qaynoq pyurega oz-ozdan to’xtovsiz aralashtirilgan holda qo’shiladi. So’ngra pyure sovitiladi, qadoqlanadi va 2 - 4 C haroratda saqlanadi. Bankalarda 0 – 20C haroratda saqlanadi.
Konservalash sanoatida qovoq pyuresini murabbo, povidla, pasta, farsh, marinad, sharbatlar tayyorlashda ishlatish mumkin. Hozirgi vaqtda qovoqdan bolalar ozuqasi uchun maxsulotlar tayyorlash bo’yicha komplekslar ishlab ishlanmoqda. Bu davolovchi – profilaktik yo’nalishdagi pyuresimon, gomogenlashtirilgan qovoq yoki qovoq-meva sharbatlari, pyurelar, sho’rva va bo’tqalardir.

1-rasm. Qovoqdan pyure tayyorlash texnologik sxemasi.
Qovoq sharbatini qonda qand miqdori ko’p bo’lganda iste’mol qilish tavsiya etilmaydi. Qovoq urug’i tarkibidagi ba’zi kislotalar tish emaliga yomon ta’sir ko’rsatadi. Ularni iste’mol qilgandan keyin og’iz bo’shlig’ini suv bilan yuvish kerak.


XULOSA
Men bitiruv malakaviy ishimda “ osh qovoq kukunini olishning laboratoriya reklamentini yaratish” mavzusi asosida tajribalar olib bordim. Birinchi navbatda qovoqning kimyoviy tarkibini, foydali va zararli taraflarini o’rganib chiqdim, So’ngra jahon adabiyotlari, potentlar va internet ma’ lumotlari bilan tanishdim. Ushbu ma’ lumotlar asosida osh qovoq kukuni olishning yangicha usulini yaratishga harakat qildim. Tajribalar davomida qovoq kukunini olishda qovoqning faqat osh qovoq navidan emas, balki ball qovoq, gitara qovoq navlaridan ham solishtirish maqsadida laboratoriyada kukun olishni ko’rib chiqdim. Va qovoq navlaridan osh qovoq navida kukun olish sifatli bo’lishiga amin bo’ldim. Kukun olish jarayonini 4 tajriba asosida o’rganib chiqdim. Bunda 1-tajribani optimal deb oldim. O’tkazilgan ilmiy tadqiqot ishidan shu ma’lum bo’ldiki, osh qovoq kukunini olishning fizik mehanik xossalari bugungi kunda yetarlicha o’rganilmagan.
Olingan tajriba natijalarini fizik -mexanik va texnologik xossalarini labarotoriya sharoitida aniqlash uchun mavjud davlat analizlari talablari asosida laboratoriya ishlari olib borildi va osh qovoq namligi 5% bo’lganda kukun sifati yaxshi chiqishi aniqlandi. O’tkazilgan tajribalar asosida grafiglar tuzdim.
Oziq-ovqat mahsulotlarini saqlash va qayta ishlashni mukammallashtirish maqsadida osh qovoq kukunini ishlab chiqarishning texnologik sxemasini yaratdim.
Tajriba tadqiqot ishida yuqoridagi texnologiya asosida osh qovoq kukunini ishlab chiqarishning texnik iqtisodiy samaradorligi xisoblandi.