Termiz davlat universiteti iqtisodiyot va menejment kafedrasi

3.
 
Kompaniyaning qaysi bơlimlari bilan bayer doimiy muloqotda bơlishi 
kerak? 
4.
 
Professional bayer qanday xussusi tlarga va malakaga ega bơlishi 
lozim? 

---

37 
 
7.
 
Ma’ruza 
(2
 soat
) 
MODA INDUSTRIYASIDA MERCHANDAYZING
 
Reja:
 
1.
 
Merchandayzing tushunchasi.
 
2.
 
Moda industriyasida merchandayzing maqsadi va vazifalari.
 
3.
 
Merchandayzing bơlimi.
 
 
Tayanch so’zlar:
 
Merchandayzing, pos materiallar, reklama, brend falsafasi, do’kon
 inter’eri
 
 
1.
 
Merchandayzing tushunchasi. 
Merchandayzing 
(inglizcha merchandise - mahsulotlar, savdo qilmoq) - bu 
chakana savdo joylarida xaridorga ta'sir ko’rsatishning kompleks sistemasidir. 
Merchandayzing turli reklama tashuvchilar (POS materiallar), psixologiya 
(kognitiv psixologiya), kompozitsiya asoslari, atrof-muhit dizayni, rang 
psixosemantikasi, vizual belgilar va obrazlar haqidagi fan sifatida koloristika va 
semiologiya (semiotika)dan foydalanishga asoslanadi. 
Merchandayzingning 
ta'riflari 
juda kơp. 
Ulardan faqat ikkitasini 
keltiramiz: 
1)
Merchandayzing 
- bu savdo nuqtasida savdo xodimlarining yordamisiz 
xaridorga maksimal ta'sir kơrsatishdir»; 
2)
Merchandayzing 
- bu savdo joyidan samarali foydalangan holda savdo 
nuqtasi va uning egasi uchun maksimal daromadga ega bơlish imkoniyatini 
yaratishga yonaltirilgan tadbirlar majmuasi». 
Shu ơringa "savdo xodimlarini"ni ham qơshish zarur, chunki kơplab 
merchandayzerlar 
moda 
mahsulotlari 
sotiladigan 
magazinlarni 
«tirik 
organizmlar» deb hisoblashadi, ammo tirik organizmning hayotiy faoliyatiga ta'rif 
berish juda murakkab vazifa. 
Fashion - industriyadagi barcha merchandayzing tadbirlarida quyidagilardan 
foydalaniladi: 
-
brendning 
jonsiz 
tarkibiy 
qismlaridan (magazinning ekstereri va intereridan, vitrinalaridan, savdo 
zalidan, savdo jihozlaridan, manekenlardan, POS-materiallardan, kassadan, 
musiqiy fondan va b.); 
-
brendning 
jonli 
tarkibiy 
qismlaridan (savdo personali va magazin mijozlaridan). 
Shu tariqa, merchandayzingni –brend mahsulotlarini sotish joylarida 
xaridorga ta'sir kơrsatishning kompleks sistemasi deb aytish mumkin. Demak, 

---

38 
merchandayzing brendni chakana savdo orqali tarğib qilish vositalaridan biridir.