Termiz davlat universiteti iqtisodiyot va menejment kafedrasi

2.
 
Moda industriyasida merchandayzing maqsadi va vazifalari. 
Merchandayzingning maqsadi - maksimal mahsulotni maksimal narxda 
maksimal xaridorlarga sotishdan iborat. 
Filipp Kotler kompleks marketing kommunikatsiyalarni 6P sifatida 
xarakterlaydi: 
1)
PRODUCT - mahsulot (moda dunyosida brend mahsulot hisoblanadi); 
2)
PRICE-narh; 
3)
PLACE - joy; 
4)
PROMOTION – targ’ib qilish (reklama tadbirlari kompleksi); 
5)
PUBLIC OPINION - jamoatchilik fikri ( modadagi masulotni iste'mol 
qiluvchilarning motivatsion-ahloqiy qarashlari); 
6)
POLITICS - siyosat (moda spetsifikasi, bu yerda siyosat brend falsafasi va 
uning 
kollektsyalari 
haqidagi 
afsonalardir, 
ular 
magazinning 
merchandayzingini yaratadi). 
Moda industriyasidagi merchandayzing kơrsatilgan maqsadlarni amalga 
oshirishi uchun bir qator vazifalarni ham bajarishi zarur, ya'ni ular quyidagilar: 

magazinda sotilishi kerak bơlgan mahsulotga xaridorni e'tiborini tortish 
va uni sotib olishga qiziqtirish ; 

magazin falsafasini ishlab chiqish, va buning natijasida , haridlarning 
falsafasini (firma konseptsiyasini) ishlab chiqish; 

merchandayzing-bukni tuzish, magazin intereri, savdo jihozlarining 
turlari va joylashtirilishi mijozlar psixologiyasiga mos ravishda bơlishini 
ta'minlash va rangshunoslik qonunlaridan foydalanish; 

magazin mijozlarining maqsadli auiditoriyasini aniqlash, 
maqsadli auiditoriya ning aniqlangan motivatsion - ahloqiy modellari 
bilan ishlash; 

xaridorni 
ma'lumot 
bilan 
ta'minlashni yangicha tarzda 
shakllantirish; magazinning yangiliklari va savdo 
strategiyasini 
iste'molchiga taqdim qilib borish; 

kollektsiyaning afsonalarini yaratish va ularni kollektsiyalar 
namoyishida aks ettirish; 

savdo amalga oshiriladigan muhitni tashkil qilish maqsadida 
dizayn konuniya tlarini amaliyotda qơllash; 

yoritish xussusiyatlarini manipulyatsiya qilish; 

xaridorlar ơrtasida «qiziqishlar klubi»ni shakllantirish, ularni magazinga 
«boğlab olish». 
Moda industriyasida merchandayzingga nisbatan iqtisodiy yondashuv 
eskirdi. Sotuv kompleksi bu ơrinda barcha boshqa chakana savdo komplekslaridan 
farqlanadi. Buning bir nechta ob'ektiv sabablari bor. Birinchidan, savdo 
sohasida 30 dan ortiq formatdagi magazinlar bor (gipermarket, supermarket). 
Moda industriyasida esa magazinning asosiy turlaridan butik hisoblanadi 
(albatta, butiklarning ơzi ham turlicha bơladi: kơchalardagi va savdo 
markazlaridagi butiklar, tarmoq butiklari, bitta yoki bir nechta savdo markalari 

---

39 
bilan savdo qiluvchi butiklar, kornerlar va b.). 
Ikkinchidan, ma'lumki, butikdagi ơziga hos muhitni yaratishda unda 
sotiladigan har bir kollektsiyaning noyobligi, brend falsafasi va ğoyasi, brend 
imidji va shunga mos tanlangan noyob savdo jihozlari, interer dizaynini tuzish 
katta rol ơynaydi. 
Uchinchidan, butik formatida savdo zali uncha katta bo’lmaganligi tufayli 
modellar soni cheklangan bơladi, boshqa formatdagi magazinlarda esa, aksincha, 
mahsulotlarning juda keng assortimentini taqdim qilish imkoniyati mavjud. Ushbu 
3ta sabab moda industriyasi merchandayzingini chakana savdoning boshqa turlari 
merchandayzingidan ajratish tendentsiyasini keltirib chiqaradi.