|
Qatıq ònimleri
Qatıq ónimlerge sút kislotalı ashıw tiykarında islep shiǵarılatuǵın ónimleri kiredi. Bul tvorog, tvorogli ónimler, smetana, kefir, prostokvasha, asidofilin, qimiz hám basqalar. Sútke salıstırǵanda quramında S hám B2 vitaminleri kóbirek bolǵanı ushın, awqattı jaqsı as sińiriw bolıwına járdem beredi. Sút kislotası hám karbonat angidrid gazı (kefir, qimiz) bolǵanı sebepli bul ónimlerde awqatlıq baqasɪ joqarılıǵı menen birge dietalıq hám shıpabaxsh qásiyetleri bar.
Isheklerde kislotalı ortalıq payda etip, sút kislotası awqatı sińiriw procesinde jaqsı tásir kórsetedi. Sút kislota konservalaw tásiri bolǵanı ushın, qatıq ónimlerdiń saqlanıw múddetin uzaytıradı. Qatıq ónimleri ximiyalıq quramına kóre smetana, tvorog, tvorog ónimleri hám dietalıq ónimlerge bólinedi.
Sútti ashıtip payda bolǵan ónimler sút-qatıq ónimleri dep ataladı. Olarǵa smetana, tvorog hám tvorog ónimleri, qatıq, atsidofilin, kefir hám qimizlar kiredi. Óziniń jaǵımlı támi hám xosh iyisliligi, shıpabaxsh hám dietalıq qásiyetleri, sonıń menen birge, zárúrli azıqlıq qımbatı sebepli bul ónimlerge xalıqtıń talabı júdá úlken bolıp tabıladı.
3-súwret. Qatıq ónimleri
Sútli qatıq ónimleri tayarlaw texnologiyası
Qatıq ónimlerine sútti kislotalı ashıw tiykarında islep shiǵarılatuǵın sút ónimleri kiredi. Bularǵa tvorog, tvorogli ónimler, smetana, pishloq, prostokvasha, asidofilin, qimiz hám basqalar. Sút kislotası hám karbonat angidrid gazı (kefir, qimiz) bolǵanı sebepli bul ónimlerde awqatlıq qımbatı joqarılıǵı menen birge dietalıq hám shıpabaxshlik qásiyetleri de bar. Isheklerde kislotalı ortalıq payda etip, sút kislotası awqat as sińiriw proceside jaqsı tásir kórsetedi.
Qimiz – atıń súti hám basqa ònimler qaymaǵi alınǵan sútinen tayarlanatuǵın sút kislotalı dietalɪq ishimlik (28-súwret). Qimiz siyirdıń qaymaǵi alınǵan sútten tayarlanatuǵın bolsa, oǵan sút sarı suwı (20% ge shekem ) hám qumsheker (2, 5% ge shekem ) qosıladı. Qimiz tayarlanatuǵın sút pasterizaciyalanadi, hám arnawlı uyıtqı salınadı. Nátiyjede eki qıylı ashıw - sút kislotalı hám spirtli ashıw procesi keshedi, bul bolsa sút quramında antibiotik (tuberkulyoz keselligine qarsı ) elementler payda boladı.
Jetilgen qimizdan spirt támi keledi, ashqıltım. Quramında 1% ge shekem spirti bolǵan shiyki (bir sútkalı ), 1, 75% ge shekem spirti bolǵan ortasha (eki sútkalı ) hám 5% ge shekem spirti bolǵan kúshli (úsh sútkalı ) tùrleri boladı. Kefir sıyaqlı qimiz da spirtli hám sút kislotalı bıjıp ashıw jemisi bolıp, quramında antibiotiklar hám v, S vitaminlari barlɪǵɪ ushın shipalɪ ahmiyetke iye bolıp tabıladı. Búyrek, asqazan ishek kesellikleri bar adamlarǵa usınıs etiledi. At sútinen tayarlanǵan qimiz siyir sútinen tayarlanǵan qimizga salıstırǵanda S vitaminge bay boladı.
Pisip jetiliwine kóre qimiz kislotaliliǵı 70-80°T bolǵan kúshsiz (bir kúnlik), kislotalilıǵı 81-100°C bolǵan ortasha kúshli (eki kúnlik), kislotaliliǵɪ 101-120°C bolǵan kúshli (úsh kúnlik) boladı. Qimizdiń konsintensiyasi gazlengen kòpiriwsheń, sarı suw shıqpaǵan hám beloktı qurıp túspegen bolıwı kerek. Reńi alıǵan kúlreń aralas súttey aq. Támi hám isi – sapalɪ, qatıq siyaqlı, bunnan tısqarı, dámi ótkir, shòlewdi basatuǵın boladı. Quramındaǵı mayı keminde 0, 8% bolıwı kerek. Sirke kislotasi mazalı hám iysi kelip turǵan, konsintensiyasi tvorog sıyaqlı, buzılǵan, azmaz irigen qimizdı satıwǵa shıǵarılıwına jol qoyılmaydı. Qimiz 0, 5 l shıyshe butilkalarǵa salınadı. Saqlaw shárti hám múddeti prostokvashı ushın qanday bolsa sonday. Qimiz ıshtey ashadı, dieta hám shıpabaxsh ayrıqshalıqlarǵa iye, Qimiz ıshıw ókpe kesellikleriniń aldın alıw hám emlewde, sonıń menen birge, ayırım as qazan ishek keselliklerinde usınıs etiledi. Ol kesellikten talıp shıqqan adamlarǵa dárman boladı. Qimiz quramındaǵı toyımlı elementler (belok, may, sút qandi) ańsat hám tolıq jaqsı sińiriw múmkin. Qimiz ishilgenda basqa ónimler menen as qazanǵa túsken belok hám may da ańsat sińedi.
Kúshli ashiǵan qimiz tetiklendiretuǵın ishimlik retinde usınıs etiledi.
Qimizdi 8 C ge shekem temperaturada úsh sutkaǵa shekem saqlaw múmkin.
4-súwret Qımız
Do'stlaringiz bilan baham: |
