Tema: Básekilesiwshi firma hám tarmaqtıń uzaq múddetli aralıqtaǵı teńsalmaqlıǵı hám tarmaq usınısı

4-súwret. Teknologiyanıń júkseliwi óndiris kólemine tásiri
Óndiris faktorların bir-biri menen almastırıw. Izokvanta – bul iymek sızıq bolıp, bir qiyli kólemdegi ónimdi islep shıǵarıw ushın sarıplanatuǵın faktorlar kombinatsiyasin sawlelendiredi.

5-súwret. Izokvantalar
Súwretde 6 birlik ónimdi kóbirek kapitaldan paydalanıp islep shıǵarıw múmkin, yáki kóbirek miynet sarpınan paydalanıp islep shıǵarıw múmkin. Eki shetki A hám B toshka aralıǵındaǵı variantlar da bolıwı múmkin. Súwretden kórinip turǵanınday, ónim islep shıǵarıwda miynet faktorı (L) sarpınıń asıwı, kapital (K) sarpınıń kemeyiwi esabına toldırıladı. Q₁=6, Q₂=8, Q₃=10.
Q₁=f(L,K); Q₂=f(L,K); Q₃=f(L,K).


Shekli texnologik almastırıw norması. Izokvantanıń málim toshkasındaǵı múyesh koeffitsenti bir óndiris faktorı menen basqa bir faktordi texnik alasttırıw qanday bolıp atırǵanın kórestip beredi. Usı múyesh koeffitsentiniń absolyut mánisi shekli texnologik almastırıw norması delinedi hám MRTS kórinisinde belgilenedi.

Miynet sarpı 1 den 2 ge ózgergende MRTS=2
Miynet sarpı 2 deb 3 ózgergende MRTS=1
Miynet sarpı 3 den 4 ge ózgergende MRTS=
Miynet sarpı 4 den 5 ge ózgergende MRTS=
Demek, qansha kóp muǵdarda miynet kapital menen almastırılsa, sonsha miynet ónimdarlıǵı tómen boladı hám kapitaldan paydalanıw nátiyjeligi asadı.

6-súwret. Shekli texnologik almastırıw norması
MRTS MP_K hám MP_L menen baylanıslı. Bunday baylanısdı kóriw ushın kapitaldı miynet benen almastırıwda óndiris kólemi (Q^*) ózgermeydi deylik.
Miynet sarpınıń asıwı nátiyjesinde alınǵan qosımsha ónim tómendegishe:

Qosımsha miynet sarpı esabınan qısqartılǵan kapitalǵa tuwrı keletuǵın óndiris kóleminiń qısqarıwı tómendegishe:

di almastırıwda óndiris kólemi izokvanta sızıǵında ózgermesligin esabǵa alsaq: , óndiris kóleminiń ózgeriwi nolge teń.