Tema: Básekilesiwshi firma hám tarmaqtıń uzaq múddetli aralıqtaǵı teńsalmaqlıǵı hám tarmaq usınısı

Izokvanta hám óndiris faktorların shekli texnologik almastırıw norması

Izokvanta – bul bir qiyli kólemdegi ónimdi islep shıǵarıwdı táminleytuǵın óndiris faktorları shıǵını kombinatsiyaların sawlelendiriwshi iymek sızıq.

1-súwret. Óndiris faktorları shıǵını ózgeriwine qaray ónim islep shıǵarıw grafigi


Izokvantalar kartası – bul izokvantalar toplamınan ibarat bolıp, olardıń hár biri málim óndiris faktorları kombinaciyalarına tuwrı keletuǵın maksimal óndiris kólemin óz ishine aladı.
Izokvantalar firmalarda ónim islep shıǵarıw variantlarınıń kóp ekenligin kórsetedi.
Ortasha ónim - ulıwma ónimdi usı ónimdi islep shıǵarıw ushın ketken óndiris faktorları shıǵını qatnası menen anıqlanadı:

Shekli ónim – bul ózgeriwsheń resurslar kombinatsiyasin kishi muǵdarda qosımsha shıǵın esabınan ulıwma ónimniń ósken bólegine aytıladı.
– qosımsha bir birlik miynet shıǵını esabına islep shıǵarılǵan qosımsha ónim muǵdarı tómendegishe:

– bir birlik qosımsha kapital shıǵını esabınan islep shıǵarılǵan qosımsha ónim tómendegishe:

Faktorlar ónimdarlıǵınıń kemeyiw nızamı. Qandaydir bir islep shıǵarıw faktorınan paydalanıw asıp barǵanda, sonday bir toshkaǵa erisedi, sol toshkadan baslap qosımsha isletiletuǵın faktor islep shıǵarıw kólemin kemeytiredi.
Mısal. Miynet sarpı kishi muǵdarda asǵanda ónim islep shıǵarıw kólemi asǵan, sebebi, baslanǵısh dáwirde miynet sarpınıń asıwı kapitaldan tolıqraq paydalanıw imkanin beredi.
Nátiyjede, shekli ónimdarlıq, ulıwma hám ortasha ónimdarlıq ósedi. Bıraq pirovard nátiyjede jumısshılar sanınıń ósiwi shekli miynet ónimdarlıǵınıń kemeyiwine alıp keledi.

3-súwret. Bir ózgeriwshi faktor (L) shıǵınıda óndiris grafigi.
Eger bolsa, AP ósedi. Súwretde aralıqǵa shekem shekli ónim ortasha ónimnen úlken bolǵan ushın, ortasha ónim ósedi. toshkada shekli ónim maksimumǵa erisedi. arlıqta shekli ónim kemeyip, toshkada shekli ónim ortasha ónimge teńlesedi. aralıqta bolǵanı ushın AP kemeyedi.
Texnologiyanıń jukseliwi, ónim islep shıǵarııw sızııǵın joqarıǵa kóteriliwine alıp keledi. Máselen, birinshi texnologiyada ózgeriwsheń miynet resurslarınan maksimal paydalanńw L₁ bolsa, jańa quramallasqan texnologiyaǵa ótiliwi, miynet sarpı kólemin L₂ ge asırdı, jáne de quramallasqan texnologiyaǵa ótiliwi miynet sarpı kólemin L₃ muǵdarǵa shekem asırdı.