Tema: Básekilesiwshi firma hám tarmaqtıń uzaq múddetli aralıqtaǵı teńsalmaqlıǵı hám tarmaq usınısı

4-súwret. Ulıwma qárejetler grafigi
Ortasha ózgermeli qárejetler (AVC – average variable costs) – bir birlik islep shıǵarılǵan ónimge tuwrı keletuǵın ózgeriwsheń qárejetler bolıp, ol tómendegishe anıqlanadı:

Ortasha qárejetler firma optimal óndiris kólemine erisgende óziniń minimal mánisine erisedi, óndiris kólemi jáne assa, ortasha qárejetler de asıp baradı.
Ortasha ózgermeli qárejetler járdeminde firma xizmetiniń nátiyjeliligi, firmanıń teńsalmaqlıq jaǵdayı hám keleshegi belgilenedi.
Ortasha ulıwma qárejetler.


5-súwret. Ortasha ulıwma (ATC), ortasha turaqlı (AFC) hám ortasha ózgermeli (AVC) qárejetler sızıǵınıń grafigi.
Ortasha ulıwma qárejet benen baha ortasındaǵı parıq arqalı firmanıń alatuǵın paydası yáki zıyanı anıqlanadı.
Shekli qárejetler (MC – marginal cost) – óndiris kólemi kishi muǵdarǵa asırıw menen baylanıslı bolǵan qosımsha ulıwma qárejetler:

Bul jerde shekli turaqlı qárejet bolǵanı ushın, shekli qárejet shekli ózgeriwsheń qárejetke teń (MVC=MC).
MVC – shekli ózgeriwsheń qárejet bolıp, ónimdi qosımsha bir birlikke asırǵandaǵı ózgeriwsheń qárejetdiń ósgen bólegi ǵa teń ( .
Shekli qárejet ózgeriwsheń qárejet funkciyasinan tuwındı alǵanǵa teń:

Eger bolǵanda ATC sızıǵı páske túsedi hám bolǵanada AVC sızıǵı páske túsedi.
Eger hám bolǵanda ATC hám AVC sızıqları joqarıǵa qarap ózsedi.

6-súwret. ATC, AVC, AFC, hám MC grafikleriniń óz-ara jaylasıwı
Ortasha ulıwma qárejetler (ATC) hám ortasha ózgeriwsheń qárejetler (AVC) ózleriniń minimal mánislerinde MC sızıǵın kesip ótedi.

4.