Тема: Анатомия панинин классификациясы рауажланыу тарийхы хам уйрениу методы

Jumsaq perde –pia mater spinalis

Arqa miyge nıǵızlanıp jabısıp turadı, hám ol eki bekkem qabattan ibarat boladı. Áne usı eki qabattan turǵanlıǵı sebepli ol bas miydegi jumsaq perdeden parq qıladı. Bul perde arqa miydiń júzi menen bekkem birigip ketkenligi sebepli, onı ajıratıp alıp bolmaydı. Ol arqa miydi tek sırtınan qaplap qalmay, hátteki qarıqlardıń aralarınada kirip baradı. Jumsaq perdede qan tamırları júda kóp boladı (sonıń ushın onıń ekinshi atı torlı perde). Bul mayda qan tamırlar arqa miydiń, ózin azıqlandırıwda qatnasadı. Ayırım úlken qan tamırlar bolsa aldınǵı qarıq arqalı miydiń ishinede kiredi.

Bas miy - Encephalon

Bas miy bas súyeginiń ishinde jaylasqan. Sırtqı júzi hám túbi bas suyegine jaqın turǵanlıqtan onıń kórinisi bas suyeginiń ishki juziniń kórinisine usaydı. Onıń tóbe hám qaptal tárepleri bas súyeginiń formasina uqsap, gúmbez túrine iye bolsa, tómengi tárepi (túbi) jalpaq, hátte ortasınan biraz batıńqı boladı.

59 - súwret. Bas miy.

1-bas miy yarımsharları; 2-miyshe; 3-miy baǵanası (stvolı); 4- uzınsha miy; 5-kópirshe; 6-orta miy; 7-aralıq miy.
Bas miyge sırttan qaraǵanda onıń, dáslep úsh úlken bólimnen ibarat ekenligi kózge taslanadı. 1. ústingi eń úlken bólimi - úlken miy, 2. miyshe, 3. miy stvolı (baǵanası).
Bas miydiń ústin qaplaǵan perdelerdi alıp taslap, joqarǵı hám qaptal tárepinen qaralsa onıń ortadan uzınına, aldı hám arqa tárepke ketken shuqır jarıq járdeminde eki barabar bólekke, yaǵnıy yarımsharlarǵa bólingenligin kóriw múmkin. Bul yarımsharlardıń sırtqı júzleri júdá kóp tártipsiz iyrek qarıqlar járdeminde uzınlıǵı hám keńligi hár qıylı lekin biyikligi bir qıylı izvilinalarǵa bólingen. Arqa tárepten qaralǵanda tek miyshe menen uzınsha miy kórinedi.
Miy yarımsharları (oń hám shep) bir-biri menen qadaq dene jádeminde qosılǵan yarımsharlar tiykarınan aq hám kúlreń zattan (miy qabıǵınan) dúzilgen bolıp, olar kólemi jaǵınan miydiń eń úlken bólimin quraydı. Yarımsharlar miydiń basqa bólimleri ústinen hám átirapınan qaplap turǵanlıǵı ushın olardı qaplama (plash) dep ataydı.
Plash filogenetikalıq kóz- qarastan, bas miydiń jańa (keyin ala rawajlanǵan) bólimi bolǵanlıqtan onı jańa miy depte ataydı.
Bas miydiń túbi, bas súyeginiń ishki tiykarǵı bólimine tiyip turǵanlıǵınan, usı jerdegi quramalı dúzilmeler kórinisin iyeleydi. Miydiń usı tárepinen úlken miy, miyshe hám miy stvolınıń tómengi júzleri jáne bas miyden shıǵatuǵın nervler kórinedi.
Bas miy hám miysheniń bul júzeleri (miy túbi) boylap aldınnan arqaǵa qarap barǵanda tómendegilerdi kóremiz.