Тема: Анатомия панинин классификациясы рауажланыу тарийхы хам уйрениу методы

Arqa miy (medulla spinalis)

Arqa miy arqa hám aldınǵı tárepinen biraz qısılǵan nay formasına iye bolıp, omırtqa baǵanası kanalı ishinde jaylasqan. Arqa miydiń ústingi ushı úlken eńse tesigi arqalı uzınsha miyge ótedi, tómengi ushı bolsa kem-kem tarayıp barıp, konus formada tamamlanadı.

58-súwret. Arqa miy.

A-arqa miy nerv tamırlarınıń simpatikalıq nerv túyinleri menen birge kórinisi, B-arqa miydiń aldınǵı tárepinen kórinisi, V-arqa miydiń arqa tárepten kórinisi. 1-romb tárizli shuqırsha, 2-moyın juwanlaması, 3-arqadaǵı orta qarıq, 4-arqadaǵı janbas qariq, 5-aldınǵı orta shuqır qarıq, 6-aldınǵı janbas qarıq, 7-bel juwanlaması, 8-at quyrıq.

Arqa miy aldınǵı hám arqa tárepten orta sızıqtıń uzınına ketken eki shuqır qarıq járdeminde eki teń bólekke, yaǵnıy oń hám shep bóleklerge ajıraladı. Qarıqlardıń aldınǵısı arqadaǵısına qaraǵanda ádewir shuqır boladı. Arqa qarıqtıń túbine arqa miydiń arqa bólimin ekige ajıratıp turǵan perde kelip tutasadı.

Arqa miy aldınǵı hám arqa qarıqlarınıń sırtqı tárepinde jaylasqan bólimleri jáne bir juptan qaptal qarıqlar, yaǵnıy aldınǵı qaptal qarıqlar, arqadaǵı qaptal qarıqlar járdeminde hár tárepte úshewden dizimshelerge bólinedi.
Bul qaptal qarıqlardan arqa miy nervleriniń baslanǵısh nerv tamırları shıǵadı. Aldınǵı qaptal qarıqlar boylap hár eki tárepten nervlerdiń aldınǵı tamırları, arqadaǵı qaptal qarıqlardan bolsa nervlerdiń arqadaǵı tamırları shıǵadı. Bul tamırlardıń aldınǵısı háreketlendiriwshi nerv talalardan, arqadaǵı tamırları bolsa seziwshi nerv talshıqlarınan quralǵan. Olar arqa miyden shıqqannan soń omırtqalardıń kemtikleri qosılıwınan payda bolǵan qaptal tesiksheleri aldında yaki ishinde bir-biri menen birigedi hám aralas (háreketlendiriwshi hám seziwshi talalardan dúzilgen) nerv payda etedi. Usı eki tamırshanıń qosılıw jerinde arqadaǵı tamırsha esabınan túyinshe payda boladı. Bunday túyinshe hámme arqa miy nervleriniń arqadaǵı tamırlarında bar.
Arqa miyden hámmesi bolıp 31 jup nerv shıǵadı. Arqa miy kúlreń zatınıń hár bir nerv tamırshası qarsısındaǵı bólimi arqa miy bólimi (segmenti) dep ataladı. Demek arqa miy 31 segmentten ibarat.
Arqa miydiń awırlıǵı 34-38 gr, ortasha uzınlıǵı 43 sm, erkeklerde 45 sm, háyellerde 41-43 sm.