|
Yuridikalıq ta’replerden alınatug’ın mu’lk salıg’ı stavkaları2
|
To’lewshiler
|
Salıq salınatug’ın bazag’a salıstırg’anda %lerde salıq stavkası
|
1
|
Yuridikalıq ta’repler
|
3,5
|
2
|
O’zi islep shıg’arg’an tovarlar (jumıs,xızmetler)eksportının’ erkin almastırılatug’ın valyutadag’ı bo’legi to’mendegi mug’darlardı qamtıytug’ın eksportshı ka’rxanalar ushın (O’zbekstan Respublikası Prezidentinin’ 1997-jıl 12-oktyabrdegi PP-1871-sanlı pa’rmanı menen tastıyıqlangan shiyki zat tovarları dizimindegilerden tısqarı)
|
|
|
Satıwdın’ ulıwmalıq ko’leminde 15 protsentten 30 protsentge shekem
|
Belgilengen stavka 30%ge pa’seytiriledi.
|
|
Satıwdın’ ulıwmalıq ko’leminde 30% h’a’m onnan joqarı
|
Belgilengen stavka 50%ge pa’seytiriledi
|
2.Yuridikalıq ta’replerden alınatug’ın mu’lk salıg’ın to’lewshiler, salıqqa tartıw obekti, stavkaları h’a’m salıqtan jen’illikler.
Salıq nızamshılıg’ına tiykarlang’an mu’lk salıg’ının’ to’lewshileri bolıp, salıq salınatug’ın mu’lkke iye bolg’an yuridikalıq ta’repler esaplanadı.
Salıq salıw maqsetinde yuridikalıq ta’repler degende, menshiginde, xojalıq ju’rgiziwde yamasa basqarıwda mu’lkke iye bolg’an h’a’m o’z minnetlemeleri boyınsha mu’lki menen juwap bere alatug’ın h’a’mde o’z aldına balansqa h’a’m esap-sanaq betine iye bolg’an xojalıq ju’rgiziwshi subektler tu’siniledi.
Salıqqa tartıwdın’ ayrıqsha rejimi ornatılg’an ayırım tu’rdegi ka’rxanalarg’a, yag’nıy:
- birden-bir jer salıg’ını to’lewshi awıl xojalıq o’nimin islep shıg’arıwshılar;
- birden-bir salıq to’lewshi mikrofirma h’a’m kishi ka’rxanalar;
-sawda h’a’m ulıwma awqatlanıw ka’rxanaları h’a’m de kommertsiyalıq emes sho’lkemler ushın olardın’ tiykarg’ı xızmeti boyınsha mu’lk salıg’ın to’lew usınılmaydı.
Eger salıqqa tartıwdın’ ayrıqsha rejimi ornatılg’an yuridikalıq ta’repler xızmetinin’ tiykarg’ı tu’ri menen bir qatarda basqa xızmet tu’rleri menen shug’ıllansa, olar ayrıqsha esap ju’rgiziwleri h’a’m Nızam h’u’jjetlerine muwapıq mu’lk salıg’ın to’lewleri za’ru’r boladı.
Yuridikalıq ta’replerden alınatug’ın mu’lk salıg’ının’ obekti bolıp, tiykarg’ı qurallar (sonnan finanslıq ijara(lizing)sha’rtnaması boyınsha alıng’an quralları), materiallıq emes aktivler tamalanbagan qurılıs obektleri h’a’mde belgilengen mu’ddette iske tu’sirilmegen a’sbap-u’skeneler qunı esaplanadı.
Yuridikalıq ta’replerden alınatug’ın mu’lk salıg’ının’ salıqqa tartıw bazası bolıp:
-tiykarg’ı qurallardın’ ortasha jıllıq qaldıq qunı (sonnan finanslıq ijara (lizing) sha’rtnaması boyınsha alıng’an tiykarg’ı qurallar);
-materiallıq emes aktivlerdin’ ortasha jıllıq qaldıq qunı;
- belgilengen mu’ddetlerde tamamlanbag’an qurılıs obektinin’ ortasha jıllıq qunı;
- belgilengen mu’ddetlerde ornatılmag’an u’skenelerdin’ ortasha jıllıq qunı esaplanadı.
Yuridikalıq ta’replerden alınatug’ın mu’lk salıg’ının stavkaları h’a’r jılı keyingi finans jıl ushın tastıyıqlanatug’ın tiykarg’ı makroekonomikalıq ko’rsetkishler prognozı h’a’m ma’mleket byudjeti parametrleri h’aqqındag’ı O’zbekstan Respublikası Prezidentinin’ Talqın: Belgilengen mu’ddetlerde ornatılmag’an u’skeneler ushın mu’lk salıg’ı eki ese ko’p mug’darda to’lenedi.
A’meldegi ta’rtipke ko’re mu’lk salıg’ı stavkasına o’zgerisler kirgiziw h’uqıqı tek Ministrler kabinetine berilgen.
O’nimdi eksport etiwshi ka’rxanalarg’a berilgen jen’illik (sawda) da’ldalshı ka’rxanalarg’a sonday-aq, erkin almastırılatug’ın valyutag’a shiyki-zat tovarları-paxta talası, jip gezleme, lint, neft, neft o’nimleri, gaz kondentsatı ren’li h’a’m qara metallardı eksport qılatug’ın o’ndiris ka’rxanalarına berilmeydi.
Salıq stavkası mu’lktin’ qayta bah’alaw na’tiyjesindegi qaldıq bah’asına qollanıladı.
Qayta bah’alaw maqsetinde ka’rxanalardın’ tiykarg’ı quralları degende to’mendegiler tu’siniledi:
-o’zinin’ tiykarg’ı quralları;
-ornatılatug’ın u’skeneler;
-tamamlanbag’an qurılıs obektleri;
-uzaq mu’ddetke ijarag’a alınatug’ın, sonnan uzaq mu’ddetli lizing boyınsha alıngan tiykarg’ı qurallar.
Tiykarg’ı qurallar qunı h’a’r jılı 1-fevralg’a shekem tiykarg’ı qurallardın’ 1-yanvar jag’dayına qarap qayta bah’alanadı. Qayta bah’alaw barısında ka’rxana jetik qa’nigeli ekspertlerdi tartadı.
Jer uchastkaları h’a’m ta’biyattan paydalanıw obektlerinin’ qunı qayta bah’alanbaydı.
A’meldegi salıq nızamshılıg’ına ko’re to’mendegi yuridikalıq ta’replerdin’ mu’lkine salıq salınbaydı:
- kommertsiyalıq emes sho’lkemlerdin’ mu’lkine (isbilermenlik xızmeti ushın paydalanılatug’ın mu’lkinen tısqarı);
-xalıq ta’limi h’a’m ma’deniyat (u’yleri) mu’ta’jlikleri ushın paydalanatug’ın mu’lkke;
- u’y-jay kommunal xojalıg’ı h’a’m basqa ulıwma puqaralıq a’xmiyetke iye qalalıq xojalıqtın’ mu’lkine;
- mayıplardın’ ja’ma’a’t birlespeleri «Nuranıy fondı h’a’m O’zbekstan chernobilshileri» birlespesinin’ menshiginde bolg’an, islewshilerdin’ ulıwma sanının’ keminde 50%in mayıplar quraytug’ın yuridikalıq ta’replerdin’ mu’lkine;
- jan’adan du’zilgen yuridikalıq ta’replerdin’ mu’lkine, dizimnen o’tken waqıttınan baslap eki jıl dawamında;
Mu’lk salıg’ı esaplap shıg’ılıp atırg’anda salıq salınatug’ın baza to’mendegilerdin’ qunına qarap kemeytiriledi:
-salıq to’lewshinin’ balansında bolg’an u’y-jay kommunal h’a’m sotsiallıq ma’deniy taraw obektlerinin’;
-ta’biyattı qorg’aw, sanitariya-tazalaw maqsetinde h’a’m o’rtke qarsı qa’wipsizlikti ta’miynlew ushın paydalanılatug’ın obektlerdin’;
-o’nimlerdi o’tkizgishler, baylanıs jolları (avtomobil jolları), energiya uzatıw;
-baylanıstırıwshılardın’ (baylanıs joldaslarının’);
-O’zbekstan Respublikası Ministrler kabinetinin’ qararına muwapıq toqtatılıp qoyılg’an o’ndiris fondlarının’;
-qalalıq jolawshılar transportının’;
-jol xojalıg’ı ka’rxanaları h’a’m birlespelerinin’ jollardı on’law h’a’m saqlaw jumıslarında ba’nt bolg’an transport qurallarının’;
-salıq to’lewshinin’ balansında bolg’an h’a’m de isbilermenlik xızmetinde paydalanılmay atırg’an puqaralıq qorg’aw h’a’m a’skeriy a’h’miyetke iye bolg’an obektlerdin’;
-lizingke alıng’an mu’lktin’, lizing sha’rtnamasının’ h’a’reket etiw mu’ddetine;
-sırt el krediti esabınan satıp alıng’an a’sbap-u’skenelerge, usı kreditti o’tew mu’ddetine, biraq bul bes jıldan artıq bolmawı kerek.
Yuridikalıq ta’repler byudjetke to’lemler summasın esap-sanaq jılındag’ı mu’lktin’ ortasha jıllıq qaldıq qunınan h’a’m belgilengen salıq stavkasınan kelip shıg’ıp g’a’rezsiz ra’wishte esaplaydı.
Byudjetke ag’ımdag’ı to’lemlerdi to’lew h’a’r aydın’ 20-ku’ninen keshiktirmey, jıllıq salıq summasının’ 1/12 bo’legi mug’darında to’lenedi.
Birinshi sherek, yarım jıl, 9 ay h’a’m jıl tamalag’anda to’lewshiler g’a’rezsiz ra’wishte mu’lk salıg’ın o’sip barıwshı juwmaq penen, esap-sanaq da’wirinde mu’lktin’ ortasha qaldıq qunınan kelip shıg’ıp, esaplap shıg’adı h’a’m esap-sanaq da’wirinen keyingi aydın’ 25-sa’nesinen, jıl juwmaqları boyınsha jıllıq finans esabın tapsırıw mu’ddetinen keshiktirmey obekt jaylasqan orındag’ı salıq organlarına belgilengen formada (7-qosımsha) usınıladı. Mu’lk salıg’ının’ esaplang’an summası esap-sanaqtı tapsırıw ushın belgilengen ku’nnen keshiktirilmey to’lenedi. Waqtında to’lenbese, h’a’r bir keshiktirilgen ku’n ushın esaplangan salıq summasına salıstırg’an h’alda 0,05 protsent mug’darında penya (finanslıq ja’riyma) qollanıladı.
O’nimdi eksport etetug’ın, eksportshı ka’rxanalar mu’lk salıg’ının’ esap-sanag’ın tapsırıp atırg’anda eksport etiletug’ın o’nim (jumıs, xızmet) ge tiyisli mag’lıwmattı tapsıradı.
Artıqsha to’lengen salıq summaları, eger salıqlar h’a’m jıyımlar boyınsha byudjetke qarız bolmasa, to’lewshinin’ jazba arzasına muwapıq to’lemler esabına o’tkeriledi h’a’m 30 ku’n ishinde ka’rxanag’a qaytarıladı.
Do'stlaringiz bilan baham: |
