Tema-1 «Salıqlar h’a’m salıqqa tartıw» arnawlı kursın oqıtıwdın’ za’ru’rligi, maqseti h’a’m wazıypaları O’zbekstan Respublikası salıq sisteması h’a’m salıq qatnasıqları subektlerinin’ h’uqıq h’a’m de minnetlemeleri. Rejesi

To’mendegi sha’rtlerdi orınlag’an jag’dayda esapqa alıw a’melge asırıladı:

• 
  Birinshiden, bul tovar h’a’m xızmetler h’aqıyqatında esap beriw da’wirinde satıp alıng’an bolıwı kerek;
  
• 
  Ekinshiden, olar boyınsha tovar jetkiziwshiden esap-faktura toltırılg’an bolıwı kerek;
  
• 
  U’shinshiden, olar salıqqa tartılatug’ın xızmette isletilgen bolıwı kerek.
  

Qosımsha qun salıg’ın esapqa alıw.
Respublikamızda 1998-jılda salıq kodeksi engiziliwi menen birge esap baraq-fakturalar kiritilgen bolıp, ol kiristegi salıq summasın esapqa alıw ushın tiykarg’ı h’u’jjet esaplanadı. Bul ta’rtipdegi esaplaw mexanizmi 1999-jılg’a deyin a’meliyatda qollanılıp kelindi h’a’m onın’ ayırım kemshilikleri bar edi.
Bular:

• 
  İslep shıg’arıwg’a sarplang’an waqta shiyki zat h’a’m materiallarg’a esaplang’an salıq summasının’ byudjet penen esap-sanaqta shegiriliwi-ka’rxanalardın’ aylanıs qarjılarının’ shekleniwine alıp keldi;
  
• 
  Qosımsha qun salıg’ın esap-baraq faktura tiykarında esaplaw mexanizmi islemedi, sebebi a’melde esap-baraq fakturada ko’rsetilgen salıq summası byudjetke esapqa alıp barıwda tiykar bolmadı;
  
• 
  Bunday esaplaw ta’rtibi xalıq-aralıq salıq a’meliyatındag’ı qosımsha qun salıg’ın esaplaw printsiplerine qarsı keletug’ın edi.
  

Usı jag’daylar tallanıp, u’yrenilip 1999-jıldan baslap qosımsha qun salıg’ın esaplaw mexanizmi o’zgertirildi h’a’m xalıq-aralıq a’meliyatqa qosımsha qun salıg’ın esaplaw printsiplerine sa’ykeslestirildi.
1999-jıldan qosımsha qun salıg’ın esaplawdın’ jan’a ta’rtibinin’ engiziliwi, onı esaplawdın’ a’piwayılastırılg’an mexanizminin’ qollanılıwına alıp keldi, yag’nıy esap-baraq faktura usılının’ islep ketiwin ta’miynledi h’a’m bunda material resurslarının’ islep shıg’arıwg’a sarplanıwına qaramastan, esap beriw da’wirinde satıp alıng’an materiallıq resurslarg’a to’lengen salıq summası esap-baraq faktura tiykarında byudjet penen esap-sanaqqa alıp barılatug’ın boldı.