Tema-1 «Salıqlar h’a’m salıqqa tartıw» arnawlı kursın oqıtıwdın’ za’ru’rligi, maqseti h’a’m wazıypaları O’zbekstan Respublikası salıq sisteması h’a’m salıq qatnasıqları subektlerinin’ h’uqıq h’a’m de minnetlemeleri. Rejesi

2-soraw.
Ha’r qanday ekonomikalıq kategoriyanın’ mazmunın teren’irek an’law ushın og’an ta’n bolg’an ulıwma belgilerdi anıqlaw lazım boladı. Ma’selen, kredit ekonomikalıq kategoriya sıpatında mu’ddetlilik, qaytarıwlıq protsent (payız) to’lew qusag’an ulıwma belgilerge iye. A’ne sol sıyaqlı salıq kategoriyası da bir qatar o’zine ta’n belgilerge iye, usı belgiler salıqlardı basqa to’lemlerden o’zgesheligin biliwge xızmet qıladı.
Salıqlardın’ ulıwma belgilerin to’mendegishe ko’rsetiw mu’mkin:
1.Salıq to’lewshi to’legen salıq summası pulı ushın ma’mleketten h’esh na’rse (tovar yaki xızmet) almaydı;
2.Salıqlar ma’jbu’riy to’lemler bolıp esaplanadı;
3.Ma’mleketlik byudjet da’ramatı o’ndiriledi;
4.Salıqlar ma’mleketlik yamasa jergilikli byudjetke kelip tu’sedi;
5.Salıqlarg’a ta’n bolg’an ulıwma belgilerden biri sıpatında ma’mleket h’a’m de yuridikalıq h’a’m fizikalıq ta’repler ortasında mu’lkshilikti qayta bo’listiriw protsessi ju’zege keledi.
Salıqlardın’ mazmunı (ma’nisi) olardın’ orınlaytug’ın funktsiyalarınan kelip shıg’adı. Salıq ta o’zinin’ funktsiyalarına iye. Funktsiya degende, a’detde kategoriyanın’ turmısta ko’p qaytalanatug’ın, ta’kirarlaytug’ın udayı h’a’reketlerin tu’siniw lazım.
Salıqlardın’ to’mendegi tiykarg’ı funktsiyaların ajıratıp ko’rsetiw maqsetke muwapıq:
1. Salıqtın’ fiskal funktsiyası;
2. Ta’rtipke salıw funktsiyası;
3. Xoshametlew funktsiyası;
4. Salıqtın’ qadag’alaw funktsiyası;
5. Salıqtı esaplaw protsessin mag’lıwmat penen ta’miynlew funktsiyası.
Salıqlar orınlaytug’ın wazıypalar ko’pshilik ellerdin’ salıq nızamshılıg’ındag’ı ulıwma uqsaslıqlarg’a iye. A’ne usınday a’ddetegidey salıq wazıypalarına to’mendegilerdi kiritiw mu’mkin:

1. 
   Ulıwma ma’mleketlik wazıypalardı sheshiw ushın ma’mleketti za’ru’r finans resursları menen ta’miynlew. Bul wazıypanı salıqtın’ fiskallıq funktsiyası atqaradı.
   
2. 
   Elimizde ekonomikag’a investitsiyalardı tartıw ushın qolaylı ortalıq jaratıwg’a ja’rdemlesiw. Bul wazıypanı atqarıwda salıqlar o’zine ta’n o’zgesheliklerge iye.
   
3. 
   Xalıktın’ miynetke bolg’an belsindiligin xoshametlew. Salıqlar derlik barlıq ellerde usı wazıypanı orınlaydı.
   
4. 
   Ekonomikalıq o’siwdi xoshametlew maqsetin de da’ramatlardı bo’listiriwdin’ na’tiyjelilik h’a’m a’dillik printsipleri ortasındag’ı muwapıqlıqqa erisiw.
   

Solay etip, salıqlardın’ wazıypaları olardı a’melge asırıw mu’ddetine qarap, qısqa mu’ddetli, orta h’a’m uzaq mu’ddetli wazıypalarg’a bo’linedi.