Tema-1 «Salıqlar h’a’m salıqqa tartıw» arnawlı kursın oqıtıwdın’ za’ru’rligi, maqseti h’a’m wazıypaları O’zbekstan Respublikası salıq sisteması h’a’m salıq qatnasıqları subektlerinin’ h’uqıq h’a’m de minnetlemeleri. Rejesi

2-tema. Yuridikalıq ta’replerden o’ndiriletwg’ın payda salıg’ı

Payda salıg’ının’ en’giziliwi,ekonomikalıq mazmunı h’a’m a’h’miyeti ah’amiyati

O’zbekstan Respublikası Ma’mleketlik byudjetinin’ da’ramatları 1991- jılg’a deyin tiykarınan ma’mleketlik ka’rxanalardın’ paydasınan ajıratılatug’ın ajıratpalar esabınan qa’lipleser edi. Usı paydadan ajıratpa ma’mleket ta’repinen belgilengen ma’jbu’riy to’lem bolıp, ol ka’rxanalardın’ balanstag’ı paydasının’ 90% payızına shekem byudjetke alıp ketetug’ın edi. Qalg’an qarjılar bolsa ka’rxana ta’repinen emes, ba’lkim joqarg’ı sho’lkem tapsırması menen tiyisli fondlarg’a bo’listiriler edi.

Respublikamız adminstrativlik-bwyrıqpazlıq sistemasınan bazar qatnasıqlarına o’tiwimenen ma’mleketimiz xojalıq turmısında teren’ unamlı o’zgerisler ju’z bere basladı. Na’tiyjede mu’lkshiliktin’ tu’rli formaları rawajlanıwı, ka’rxanalardın’ imkaniyatının’ asıwı, bazar infrastrukturası rawajlanıwımenen ma’jbu’riy ajratpalardın’ aldın’g’ı sisteması ka’rxanalardın’ xojalıq ju’rgiziw na’tiyjeliligin ta’minley almay qaldı h’a’mde olar tikkeley investitsiya da’stu’rlerine tosqınlıq ete basladı. Sebebi, paydadan ajratpa o’zinin’ ekonomikalıq mazmunına qaray tek g’ana ma’mleketlik ka’rxanalar paydasınan ajratılatwg’ın edi.
Bazar qatnasıqlarının’ rawajlanıwı menen ekonomikanı salıqlardın’ ja’rdeminde ta’rtipke salıw, atap aytqanda paydadan alınatug’ın ajıratpalar ornına da’ramat salıg’ın engiziw, za’ru’rligi payda boldı h’a’m 1992-jıldan baslap barlıq tu’rdegi xojalıq ju’rgiziwshi subektler «Da’ramat» salıg’ın to’lewge o’tti.
1995-jıl yanvar ayınan baslap salıqlardın’ xoshametlewshi rolin ku’sheytiriw maqsetinde elimizde ka’rxanalardın’ paydasınan alınatug’ın salıq engizildi. 2008-jıldın’ 1-yanvarınan ku’shke kirgen jan’a Salıq kodeksinin’ 23-statyasına muwapıq yuridikalıq ta’replerden alınatug’ın payda salıg’ı ulıwma ma’mleketlik salıqlardın’ quramına kirip, ol ma’mleketlik byudjettin’ da’ramatların qa’liplestiriwde tiykarg’ı dereklerdin’ biri bolıp esaplanadı.