Telegram kanalida bepul tarqatdi

II BOB. MUMTOZ ADABIYOT BO‘STONI


21-§. ALISHER NAVOIY


«HAYRAT UL-ABROR» DOSTONIDAN. «HAYRAT UL-ABROR» DOSTONIDA TO‘G‘RILIK VA EGRILIK TO‘G‘RISIDA. (Darslikda 91–106 betlar)
1. Navoiy «Hayrat ul-abror» dostonida o‘z davrida qo‘li egri odamlarni qanday jazolaganlari haqida yozadi?
A) yuz darra urish B) barmoqlarini kesish
C) mulkini boshqalarga berish D) qo‘lini kesish #

2. «Hayrat ul-abror»ning o‘ninchi maqolatida nima haqida gapirilganda to‘g‘ri bo‘lmasdan egri bo‘lsa, tanbeh uchun qulog‘i buralishi aytiladi?

A) rubob B) doira C) nay# D) chang

3. «Sher bilan durroj» hikoyatida har gal sherning bolasini nimalar o‘ldirishardi?

A) quzg‘unlar B) sirtlonlar C) asarilar D) chumolilar #

4. Yosh Alisher necha yoshlarida she’r yod olib, ko‘plarni hayratga solgan?

A) ikki-uch yoshlarida B) uch-to‘rt yoshlarida#
C) to‘rt-besh yoshlarida D) besh-olti yoshlarida

5. Alisher Navoiy necha yoshida maktabga borgan?

A) to‘rt B) besh # C) olti D) yetti

6. «Sher bilan durroj» hikoyatida yirtqich sher dam olib yotsa, atrofida durroj bemalol uchib yurishini shoir qanday tasvirlaydi?

A) yerning ustida oq bulut aylanganday
B) gadoyning tepasida baxt qushi aylanganday
C) shamning atrofida parvona aylanganday
D) sultonning tepasida humo qushi aylanganday #

7. Navoiy yoshligida qaysi buyuk ijodkorlarning asarlarini sevib o‘qigan?

1) Farididdin Attor; 2) Nizomiy Ganjaviy; 3) Shayx Sa’diy;
4) Xusrav Dehlaviy; 5) Abulqosim Firdavsiy.
A) 1, 4, 5 B) 2, 3, 4, 5 C) 1, 2, 3, 4# D) 1, 3, 4
8. Quyidagi fikrlar qaysi asar haqida?
«…kitobi yosh Alisherning xayolini tamom egallab oldi. Ota-onasi tashvishga tushib, bu kitobni yosh Alisherdan olib, bekitib qo‘yishadi. Lekin Alisher kitobni butunlay yod olgan edi».
A) Farididdin Attorning «Lison ut-tayr» («Qush nutqi») asari
B) Nizomiy Ganjaviyning «Panj-ganj» («Besh xazina») asari
C) Xusrav Dehlaviyning «Panj-ganj» («Besh xazina») asari
D) Farididdin Attorning «Mantiq ut-tayr» («Qush nutqi») asari #

9. Alisher Navoiy necha yoshlaridan she’r mashq qila boshlagan?

A) uch–to‘rt yoshlaridan B) to‘rt–besh yoshlaridan
C) besh–olti yoshlaridan D) yetti–sakkiz yoshlaridan #

10. Alisher Navoiyning taxalluslari bilan bog‘liq to‘g‘ri javobni toping.

1) «Foniy» forschada «abadiy hayot» ma’nosini beradi.
2) Shoir forscha she’rlariga «Navoiy», ba’zan «Foniy» taxallusini qo‘ygan.
3) «Navoiy» taxallusi «navo» – «g‘am» so‘zidan olingan.
4) «Foniy» forschada «vaqtincha» ma’nosini beradi.
5) «Navoiy» taxallusi «navo» – «kuy» so‘zidan olingan.
6) Shoir o‘zbekcha she’rlariga «Navoiy», forschalariga «Foniy» taxallusini qo‘ygan.
A) 1, 2, 3 B) 4, 5, 6 # C) 1, 2, 3, 5 D) 3, 4, 5, 6

11. Alisher Navoiy necha yoshlarida o‘z she’rlari bilan zamo­nasining eng mashhur shoirlarini ham hayratga solgan?

A) 7 B) 8 C) 9 D) 12 #

12. Navoiy nechta she’riy devon tuzgan?

A) 5 B) 6 C) 7# D) 8

13. Navoiy Nizomiy Ganjaviyning qaysi asariga javob sifatida o‘zining mashhur «Xamsa»sini yozdi?

A) «Panj ganj»# B) «Maxzan ul-asror»
C) «Haft avrang» D) «Haft paykar»

14. Navoiy qancha nasriy asar yaratgan?

A) yigirmadan ortiq B) o‘ndan ortiq #
C) qirqqa yaqin D) o‘ttizga yaqin

15. Quyidagi bayt Navoiy «Xamsa»sining qaysi dostonidan olingan?

Shamki, tuzluk bila masrur erur,
Garchi kuyar boshtin ayoq nur erur.
A) «Farhod va Shirin» B) «Hayrat ul-abror» #
C) «Saddi Iskandariy» D) «Sab’ai sayyor»

16. «Sher bilan durroj» hikoyati Navoiy «Xamsa»sining qaysi dostonida uchraydi?

A) «Sab’ai sayyor» B) «Hayrat ul-abror» #
C) «Saddi Iskandariy» D) «Farhod va Shirin»

17. «Hayrat ul-abror» dostonining o‘ninchi maqolatida shamga teskari ravishda egrilik ramzi sifatida nima misol qilib keltiriladi?

A) yashin B) yulduz
C) parvona D) A va C#

18. Navoiy «Hayrat ul-abror» dostonida yolg‘on – egrilikdan, to‘g‘rilik – haqiqatdan iboratligi haqida gapirarkan qaysi kasb egalarini misol qilib keltiradi?

A) bog‘bon va dehqon # B) bog‘bon va cho‘pon
C) dehqon va savdogar D) cho‘pon va savdogar

19. «Hayrat ul-abror»ning o‘ninchi maqolatida kimlar nayni to‘g‘rilik ramzi bo‘lgani sabab yaxshi ko‘rishlari aytiladi?

A) hofizlar B) mashoyixlar
C) so‘fiylar # D) tinglovchilar

20. «Hayrat ul-abror» dostonining o‘ninchi maqolatida nima haqda «egrilikni odat qilgan bo‘lib, hamma yoqni yoritsa-da, yerning ostiga kiradi» deyiladi?

A) momaqaldiroq B) yashin #
C) yulduzlar D) quyosh

21. «Hayrat ul-abror»ning o‘ninchi maqolatida to‘g‘rilikni da’vo qilgan kishilar necha toifa bo‘lishi aytiladi va bular qaysilar?

A) 2 toifa: so‘zi ham o‘zi ham to‘g‘ri kishilar; yolg‘on gapni taassuf bilan, uyalganidan to‘g‘ri deydiganlar. #
B) 3 toifa: so‘zi ham o‘zi ham to‘g‘ri kishilar; yolg‘on gapni ba’zan gapiradiganlar, yolg‘on gapni taassuf bilan, uyalganidan to‘g‘ri deydiganlar.
C) 3 toifa: so‘zi ham o‘zi ham to‘g‘ri kishilar; so‘zi to‘g‘ri bo‘lib, o‘zi egri kishilar; o‘zi to‘g‘ri bo‘lib, so‘zi egri kishilar.
D) 2 toifa: so‘zi ham o‘zi ham to‘g‘ri kishilar; yolg‘on gapni ba’zan gapiradiganlar.
22. «Hayrat ul-abror»ning o‘ninchi maqolatida qanday kishilar haqiqiy sog‘lom kishilar si­fatida keltiriladi?
A) mistar bilan to‘g‘ri ishlaydigan kishilar
B) xatni to‘g‘ri yozadigan kishilar#
C) to‘g‘riso‘z so‘fiylarga hamfikr bo‘ladigan kishilar
D) kambag‘allikdan nolimaydigan kishilar

23. Alisher Navoiy «Hayrat ul-abror» dostonida kimki qizishib turib ont ichgan bo‘lsa va onti yolg‘on bo‘lsa, oqibati qanday bo‘lishi haqida gapiriladi?

A) Aybi yuvilib ketadi. # B) Gunohi og‘ir bo‘ladi.
C) Lafzsiz bo‘ladi. D) Hurmati yo‘qoladi.

24. Quyidagilardan qaysi asarda o‘g‘rilik qilgani sabab o‘g‘rining qo‘li kesilishi haqida gap ketadi?

A) «Guliston» B) «Bo‘ston»
C) «Nasihatlar» D) «Hayrat ul-abror»#

25. «Hayrat ul-abror» dostoni necha bob va necha maqolatdan tashkil topgan?

A) 63 bob, 20 maqolat # B) 64 bob, 20 maqolat
C) 63 bob, 30 maqolat D) 64 bob, 30 maqolat

26. «Hayrat ul-abror» dostonining «Rostlik va to‘g‘rilik» haqidagi maqolatida sarvga teskari ravishda egrilik ramzi sifatida nima qiyoslanadi?

A) arqon B) sunbul #
C) pechak D) chirmoviq

27. «Hayrat ul-abror» dostonining o‘ninchi maqolatida quyoshning qayerda to‘g‘ri aks etishi aytiladi?

A) toza va tiniq oynada B) temir qalpoqning yuzida
C) sokin turgan suvda # D) tekis va sof kumushda

28. Navoiy to‘g‘rilikning yo‘li necha xil deb ko‘rsatadi?

A) 2 # B) 3
C) 4 D) 5

29. «Hayrat ul-abror» dostonida egrilikka o‘xshatilgan narsalarni ko‘rsating.

1) chayqalgan suv; 2) sozlanmagan tor; 3) arqon; 4) yashin;
5) toza sunbul; 6) temir qalpoq; 7) mistar; 8) egri yer.
A) 3, 4, 5, 6, 7 B) 1, 2, 3, 4
C) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8 # D) 2, 3, 4, 6, 7, 8
30. «Hayrat ul-abror» dostonida nimalar rostlik va to‘g‘rilikka o‘xshatilgan?
1) nayza; 2) sarv; 3) sokin turgan suv;
4) sham; 5) sozlangan tor; 6) toza sunbul.
A) 1, 2, 3, 4, 5 # B) 2, 3, 4, 5, 6
C) 1, 2, 5, 6 D) 2, 3, 4, 6

31. Alisher Navoiy qaysi asarida o‘z zamonasidan biroz noliydi va odamlar rostgo‘ylikdan chekinayotgani, yolg‘on-yashiq kuchayib ketayotganidan xavfsiraydi?

A) «Lison ut-tayr» B) «Saddi Iskandariy»
C) «Munshaot» D) «Hayrat ul-abror»#

32. Quyidagi she’rni Navoiy necha yoshida necha yoshli Mavlono Lutfiyga yod aytib beradi?

Orazin yopg‘och, ko‘zumdin sochilur har lahza yosh,
Bo‘ylakim paydo bo‘lur yulduz, nihon bo‘lg‘och quyosh.
A) 12, 90# B) 13, 80 C) 12, 80 D) 13, 90

33. «Sher bilan durroj» hikoyatidan olingan quyidagi baytda gap nima haqida ketyapti?

Doyim anga bu g‘am aro g‘am edi,
G‘am neki, motam uza motam edi.
A) sherning o‘z bolasini tishlab, yara qilgani #
B) durrojning sherdan qo‘rqishi
C) durrojning yolg‘onchiligi
D) durrojning ovchilardan qo‘rqishi

34. «Sher bilan durroj» hikoyatida keltirilgan durroj nima?

A) kakku B) kaptarning bir turi, qirg‘ovul #
C) tovus D) kaptarning bir turi, kaklik