Tayanch so‘z va iboralar: I

14-MAVZU.INSHOHAQIDANAZARIYMA’LUMOT

Reja:

1. 
   Inshohaqidanazariyma’lumot
   
2. 
   Inshoturlarivaularningo‘zigaxosjihatlari
   
3. 
   Inshoyozishuchunko‘nikmavamalakalarnishakllantirishyo‘llari
   

Tayanch so‘z va iboralar: insho, insho turlari, adabiy mavzudagi insho,ta’limiy insholar, reja, mavzu tanlash, ma’lumotnoma matni, ijodiy tavsifiy matn,nazoratga qaratilganinsholar,ko‘rik-tanlovinsholari

O‘quvchini kasbga yo‘naltirish, muayyan sohalar haqida tasavvur va bilimhosil qilish har bir fan o‘qituvchisining burchi hisoblanadi. Yosh avlodni kasbgatayyorlovchi asosiy omil ona tili va adabiyot fanlaridagi matnlar, mashqlar vaalbatta, “Kim bo‘lsam ekan?”, “Men tanlagan kasb” kabi mavzulardagi dastlabkiinsholardir. Insho аrabcha so‘z bo‘lib,“tashkil etish”, “yaratish”, “qurish”, “barpoqilish”, “ijod”, “bayon” , “tahrir”ma’nolarini anglatadi. Insho muallifning ma’lumbir mavzudagi bilim va tasavvurlarini, voqelikka munosabatini, mustaqil fikrinibayon qilishnatijasida shakllanadiganyozma ishturidir.

Insho muallif tomonidan ijod etiladi, yaratiladi. Insho yozishdamuallifdanfikr-mulohazalarinifaktikmaterialasosidamantiqanizchilvabadiiyjihatdanmaqsadga muvofiq tarzda, adabiy til me’yorlariga amal qilgan holda bayon etishtalabqilinadi.
Inshotezfursatdao‘rganiladiganyokio‘zlashtiriladiganyozmaishturiemas.Insho yozish ko‘nikmalariga qisqa muddatda ega bo‘lish qiyin, albatta. Yaxshi, hartomonlama maqsadga muvofiq insho ko‘p yillik faoliyat mahsuli sifatida namoyonbo‘ladi. Avvalo, ko‘p mutolaa qilish, imlo lug‘atlari, izohli lug‘atlardan boxabarbo‘lish,atroflichabilimgaegabo‘lishtalabdarajasidayoziladiganinsholargazaminyaratadi.
Insho belgilangan maqsadga ko‘ra ikki xil bo‘ladi: ta’limiy insholar va sinovinsholari.
Ta’limiy insholar sinfda yoki uyda o‘quvchi tomonidan yozilib, ijodiy fikryuritishga,mavzunito‘g‘ribayonqilishgaqaratiladi.Bundayinsholardabiroryozuvchi yoki shoir ijodi, asarlari mazmuni, mavzu doirasi, badiiy ahamiyatinio‘zlashtirish,o‘quvchidafikrlashko‘nikmalari,qarorqabulqilishtezligi,voqelikka,shaxslarga,narsa-hodisagabahoberishmalakasinishakllantirishmaqsadiqo‘yiladi.Ta’limiy insholar ham baholanadi, lekin bunday insholar bilimni aniqlashga emas,bilimberishgayo‘naltiriladi.
Sinovinsholario‘rganilganmavzulargadoirbilimlarni,inshoyozishko‘nikmavamalakalarinisinashhamdabaholashuchunmuayyanmavzular

tugagandan so‘ng, choraklar yoki o‘quv yili oxirida nazorat ishi sifatida, davlatattestatsiyalarida,olimpiadalarda,ijtimoiy-gumanitarsohalargadoirtanlovlardao‘tkaziladi.Sinovinsholariolinganbilim,ko‘nikmavamalakanibaholashgaxizmatqiladi.
Insholarmazmun-mohiyatigako‘raikkixilbo‘ladi:

1.