Tayanch so‘z va iboralar: I

Tasviriyinsholar–turmushdaginarsa-buyumlar,hayotdagivoqea-hodisalar,insonlar,jamikijonlivajonsizmavjudotningmuhimbelgilari,xususiyatlariniyoritishgamo‘ljallanganinsholardir.Inshoningbuturiuchko‘rinishgaega:1)oddiytasvir;2) ilmiytasvir;3) badiiy tasvir.
Oddiy tasvir – hammaga tushunarli bo‘lgan ifoda shaklidir. O‘quvchi narsa,buyum, voqea-hodisani oddiy so‘zlar bilan, hammaga tushunarli bo‘lgan shakldabayon qiladi. Bunday inshoda tasvirlanayotgan narsa-hodisaning hamma belgilariketma-ketlikda ko‘rsatiladi, unda muallifning munosabati ifodalanmaydi hamdabadiiytasvir vositalaridan foydalanilmaydi.
Ilmiy tasvirda turmushdagi narsa-buyum, voqea-hodisalarning eng muhimbelgilarianiqdalillarasosidaqat’iyravishdamantiqiyizchillikdaberiladi.Masalan,suv,paxta,quyoshv.h.larning ilmiytasvirikabi.
Ilmiytasvirdaaksettirilayotgannarsa-hodisanomi,qo‘llanishdoirasi,nimadantayyorlanganligi,qandayqismlardaniboratligi,shakli,hajmiko‘rsatiladi.
Badiiy tasvirda narsa-hodisalarning hamma belgilari emas, balki muallifuchunmuhimvaaniqbo‘lganlariginaajratibko‘rsatiladi.Bundaytasvirdao‘quvchio‘xshatish,jonlantirishkabivositalardan,badiiyso‘zvaiboralardanbemalolfoydalanaoladi.
Tasviriy insho o‘quvchi tomonidan yaratilgan mustaqil, kichik hajmli badiiy,ijodiy asardir.
Tasviriyinshodankundalik,oraliqnazoratlardaunumlifoydalanisho‘quvchilarning nutqini o‘stirish, ayniqsa, badiiy tasvir vositalarini o‘rinli qo‘llashuchun kengimkoniyatyaratadi.
Kundalik – birinchi shaxs tilidan hikoya qilinuvchi asar bo‘lib, muallif o‘zhayotidagiuyokibuhodisahaqidayozishimumkin.Badiiyadabiyotdaqahramonlarning kundalik qaydlari uchraydi, bunday o‘rinlarda kundalik badiiynasrning bir janri sifatida yuzaga chiqadi. Kundalik mavzuni tanlashda erkinligi,keng kompozitsion imkoniyatlari bilan ajralib turadi. Fikr va taassurotlarni erkinifodalash, shuningdek, qahramonning xarakterini to‘la va atroflicha ochib berish,qalbidagi nozikhislarniyetkazishdahamqulaylik tug‘diradi.
Kundalik janrida muallifga namunaviy eslatmalar, mavzuni shakllantirish,maqsadni aniqlash muhimdir.Kundalikdahodisalar to‘la, chuqur va obyektivravishda yoritiladi, dalillar izohlanadi, insonlar xarakteri, ularning xatti-harakatlariochibberiladi;mustaqilfikr,qarashlar,taassurotlarifodalanadi;kerakliuslubtanlanadi.
Kundalikjanridainshoyozuvchilargaeslatmalar:

• 
  inshomavzusishakllantiriladi;
  
• 
  maqsadaniqlanadi:
  
• 
  o‘quvchigama’luminformatsiyaberiladi;
  
• 
  o‘quvchiqalbidamuayyantuyg‘ularniuyg‘otishgaharakatqilinadi;
  
• 
  yuksakaxloqiysifatlarnishakllantirishrejalashtiriladi;
  
• 
  salbiyillatlarnibartarafetishgayo‘naltiriladi;
  
• 
  faktikma’lumotlarvavoqea-hodisalarifodaetiladi;
  
• 
  voqea-hodisalartavsiflanadi;
  
• 
  bildirilganfikr-mulohazalargamunosabatifodalanadi.