Tayanch konspekt 1-ma’ruza Kirish, Xayotiy faoliyat xavfsizligining nazariy asoslari, maqsadi va vazifalari

Yong’in haqida darak berish va aloqa vositalari
Yong’in haqida tezda xabar berish uchun yuqori xavfli xisoblangan texnologik uskunalarda, ishlab chiqarish binolarida, ofis, ma’muriy binolarda, maktab va institut xona va auditoriyalarida ham darakchi vositalari o’rnatiladi. Darakchi vosita aloqasining bo’lish yong’indan ogohlantirish, oldini olish, yonayotgan manbani, manzilni o’z vaqtida bilib olishga yordam beradi. Ham o’t o’chirish bo’limini tezdan chaqirishda va uni o’chirilishini boshqarishda, rahbarlik qilishda, xodisani bartaraf qilishda yordam beradi.
Yong’in aloqasi o’z navbatida, darak berish, dispetcherlik (qorovul xonalarda xar etaj, xonalarni xisobga olgan xolda signalni qabul qilish apparatlari o’rnatiladi.) va yong’in vaqtidagi aloqa turiga bo’linadi. Aloqa asosan elektr, telefonlar yordamida uyushtiriladi. Avtomatik aloqa vositasi yonish boshlanishi vaqtida manzil haqida aniq ma’lumot beradi. Yonish manbaini belgilab ma’lumot berishda optik nurlar, alanganing xarakat tebranishi, tutun chiqishi, issiqlik nuri, atrof muxitning ionlanish darajasi, xarorat va bosimni o’zgarishi kabi muhim xolatlardan signallar chiqarish va uni kuchaytirib berish signalizastiyalar asosidir.
Avtokorxonalarda ko’pincha yong’in tungi vaqtlarda kelib chiqadi. (Avtomobillarni yonib ketishi extimoli jadvaliga qaralsin). Yong’in chiqqanda qorovul , navbatchi mexanik va nozimlar uchun alohida vazifalari oldindan belgilab qo’yiladi. Qorovul yong’in chiqishi (tunda) zudlik bilan navbatchi mexanikka, navbatchi mexanik nozimga etkazib o’zi qorovul va navbatchi avtomobil xaydovchisi bilan , birgalikda yongan yoki unga yaqin avtomobillarni avtobuslarni zaxira darvozasi orqali tashqariga xavfsiz joyga olib chiqarish uchun xarakat qiladi. Nozim zudlik bilan 01-yong’in davlat nazorati xodimlariga qo’ng’iroq qiladi va rahbarlarning uyiga ham qo’ng’iroq qilib iloji bo’lsa navbatchi avtobusni jo’natadi.
Ma’muriyat yong’in xavfsizligi komissiyasi, ixtiyoriy yong’in drujinasi xodimlari birinchi navbatda odamlarni xavfsizligini va ularni evakuastiya qilish tadbirlarini ko’rib, keyin yong’in o’chirish choralarini ko’rishlari lozim. Barcha yong’inni oldini olish bo’yicha tayinlangan maxsus xodimlar oldindan yong’in xavfsizligi bo’yicha maxsus o’qigan va tajribali bo’lishlari lozim.
Evakuastiya yo’llari.
Bino va inshootlarni loyixalashda evakuastiya yo’llari ham loyixaga kiritiladi. TAYI binosida ham evakuastiya yo’llarini xisoblashda liftlar xisobga olinmaydi.
Bino va inshootlarni loyixalashda quyidagi zinapoya va ularning qafaslari ko’zda tutiladi:
-tutamaydigan-tutun kirgizmaydigan zinapoyala qafaslari;
-yopiq zinapoya qafaslarida tabiiy yoritilgan (tashqi oyna-ramalar orqali);
-yopiq zinaning qafaslarida tabiiy yoritilganlik bo’lmasa suniy yoritilganlik ko’zda tutiladi;
-ichki ochiq zinapoyalar;
-tashqi ochiq zinapoyalar.