Tasviriy san’atda tarixiy va mifologik mavzularda ishlangan portretlarni badiiy idrok etish

Yangi mavzu bayoni:

Tasviriy san`atning tarixiy janrida insoniyat tarixidagi muhim voqealar va qahramonlar hayoti tasvirlanadi. Bu janrda rassom bironta tarixiy voqea va tarixiy qahramonlar hayotini tasvirlaydi.

Portret yaratish uchun tashqi o`xshashlikning o`zi yetarli emas, shaxsning ichki dunyosi, uning qalbi, insoniyligi betakror va serqirra xarakterini ochib berishi kerak bo`ladi. Tarixiy portret yaratish uchun esa yaxshi rasm chizishning o`zigina kamlik qiladi, rassom tarixiy portret yaratar ekan avvalo tarixni yaxshi bilmog`i lozim. Yana tasvirlamoqchi bo`lgan shaxs haqida ko`plab adabiyoblardan, tarixiy manbalardan yillab ma`lumot to`plashi lozim. Shuningdek, tarixiy portreti tasvirlanayotgan shaxsning jamiyatda tutgan o`rni, mavqei, kiyinish uslubi, xarakteri kabi xislatlarini barchasini o`rganib, eskizlar variantlarini ishlaydi. Ko`ngildagidek tasvir varianti yaratilgach, haqiqiy asar ustida ishlaydilar. Bu esa rassomdan sabr, kuchli iroda, tajriba va mahorat talab etadi.

Mazkur darsda, so`z o`zining takrorlanmas ijodi, go`zal san'ati va ajoyib mahorati bilan nafaqat Sharq xalqlari, balki butun dunyo xalqlari madaniyati tarixida sezilarli iz qoldirgan, hamda tasviriry san`at rivoji uchun betakror hissa qo`shgan mashhur musavvirlar haqida boradi.

Miniatyurachi rassom Kamoliddin Behzod o`zbek san`atida chuqur iz qoldirgan. U Hirotda 1455 yilda hunarmand-kosib oilasida dunyoga keldi. Tarixiy manbalarda yozilishicha, uning ismi Behzod bo`lib, Hirot aholisi uni suyub, erkalab Kamoliddin, deb chaqirishgan ekan. Alisher Navoiy uni o`z maktublaridan birida «ustod Behzod» deb ataydi. Behzod musavvir sifatida tanilgach, Sulton Husayn saroyida xizmatga chaqirilgan.1487 yil Sulton Husayn farmoni bilan Behzod saltanat kutubxonasiga rahbar etib tayinlangan. 1507 - 1510 yillarda Behzod Hirotni egallagan Muhammad Shayboniyxon xizmatida bo`lgan.Kamoliddin Behzod sakson yillik uzoq va mazmundor hayoti davomida Sulton Husayn Miro (1469 - 1505), Muhammad Shayboniyxon (1451 - 1510), Shoh Ismoil Safaviy (1501 - 1524), Shoh Tahmosib Safaviy (1524 -1576)lar hukmronlik qilgan to`rt saltanatni ko`rdi. Behzoddan bizga qadar rang-barang janrlarda ko`plab asarlar qolgan. Portret janridagi tasvirlari Husayn Boyqaro va Shayboniyxon asarlaridir. U 1537 yilda Hirotda vafot etadi.