Mavzu;O’zbek va boshqa sharq xalqlari musiqa cholg’ularining o’xshashligi Mundarija Kirish

Mavzu;O’zbek va boshqa sharq xalqlari musiqa cholg’ularining o’xshashligi

Mundarija

Kirish

1. O‘zbekistonda musiqiy cholg‘ularning tarixiy taraqqiyoti va bunda sharq xalqlari cholg’ularining ta’siri

2. O‘zbek va sharq xalqlari musiqiy cholg‘ulari va ularning turlari

3.O’zbek va sharq xalqlarining torli cholg‘ularining o’xshashlihi va ularning tasnifi

4. Naysimon, tilsimon va munshtukli cholg'ular
va ularning tasnifi

5. Urma zarbli cholg’ular tasnifi va an’anaviy ansamllar

Xulosa

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati

Kirish

Musiqiy cholg'ular insoniyat ma’naviyatini ohanglarda tarannum etuvchi vosita, ya’ni xalq ijodiyoti mahsuli bo‘lib, azal-azaldan omma orasida shakllanib, mohir soz ustalari tomonidan yasalib, tobora mukammallashib kelayotgan mo'jizaviy va ifodaviy asboblardir. Cholg‘ularda har bir xalqning milliy g‘ururi, an’anasi, qadriyatlari o‘z ifodasini topganki, ulardan taraladigan ovoz ham shunga moslashgan. Bular barchasi yaratilajak cholg‘ulaming shakliga va milliylik mezoniga asos bo‘lib xizmat qiladi. Tarix davomida doimo musiqiy cholg‘ularga bo‘lgan e’tibor katta bo'lishi bilan birga tarbiyaviy tomonlari bilan ham alohida ahamiyatga ega bo'lib kelgan.

Zamonaviy jarayonda o‘tmish an’analariga yangicha qarash, ilg‘or rivojlangan texnikadan munosib foydalanish hamda komil insonni tarbiyalash kabi omillarga alohida e’tibor qaratilmoqda. Zero, komil inson tarbiyasida musiqa eng muhim, ya’ni insonlami ruhiy hamda ma’naviy tarbiyasiga asos bo‘la oladigan omil sifatida qaraladi. O ‘quv-ta’lim jarayonining barcha bosqichlarida bunga
e’tibor berilishining sababi ham shunda ekanligi shubhasizdir.
Qolaversa, ta’limda alohida-alohida standartlar tarzida ishlangan dasturlar asosida faoliyat olib borish yo‘lga qo'yilmoqda. Natijada o‘qitish mezonida qo‘llanilayotgan adabiyotlar va mavjud barcha nashrlami zamonaviy talab darajasidagi yangi qarashlar bilan boyitish, shaklan hamda mazmunan yaxlit bir o‘quv adabiyoti ko'rinishiga keltirib takomillashtirish taqozo etilmoqda.. Kurs ishida o‘quvchilar uchun o‘zbek xalq an’anaviy musiqiy cholg‘ularining o‘tmish davrlardan boshlab shakllanishi va rivoji, zamonaviy jarayondagi o‘rni va qo’llanishi hamda takomillashish mezonlari xususida ma’lumotlar o‘quv dasturida rejalashtirilgan tartib bilan bayon qilinadi.

Ma’lum ki, musiqiy cholg'ular va ular bilan bog'liq nam unalar xalq m usiqa ijodiyotining aham iyatga ega bo'lgan tarkibiy qism ini tashkil etadi. Hoziigi davrgacha yuzaga kelib, amaliyotda o‘z o‘mini egallagan va ijrochilik am aliyotining yuqori saviyaga ko‘tarilib borayotganligi, um um bashariyat m adaniyatida alohida nufuzga ega ekanligi ham bundan dalolat beradi. O ‘zbek xalq cholg‘ularining har birini texnik jih a td a n va taran n u m darajasiga k o ‘ra ilg‘or

c holg ‘u la r d a ra jasig a k iritish m u m k in . U la rn in g a k sariy at nam unalari boy ijroviy im koniyatlari ham da m ukam m al darajada shakllanganligi bilan ajralib turadi.
Aynan chog'ular tarannum ining rang-barangligi (yakka, q o ‘sh, ansam bl va orkestr), ularning yuqori professionalizm darajasiga erishganligi ham da katta imkoniyatlaiga ega ekanligini namoyon etadi. O ‘zbek m usiqashunosligida, oxirgi yuz yillik davom ida milliy c h o lg 'u la rn i o 'rg a n ish g a b a g 'is h la n g a n q a to r ilm iy am aliy tadqiqotlar olib borilgan. O ‘tm ishning buyuk allomalari risolalaridan tashqari, X X asrda nashr etilg an kitoblar amaliy otd a keng
qo'llanilmoqda. A.Fitratning « O ‘zbek klassik musiqasi va uning tarixi» (1924), V.Belyayevning «М узьпсальнме инструм енть 1 У збекис- тана» (1933), F.K arom atovning «У збекская инструм ентальная музмка» (1972) T.S.V izgoning « М узьж ал ьн н е инструментьг Средней Азии» (198O) kabi kitoblari maxsus cholg'ushunoslikka bag'ishlangan. B undan tashqari, bir qator ilm iy m aqolalar, bir
cholg‘uning tarixi va ijrochiligiga asoslangan o ‘quv adabiyotlari nashr etilib, cholg‘ushunoslikdagi ilm iy-tadqiqot va shu bilan birga ularni o'rganish va rivojida m unosib o ‘rin egallab kelayotganligini qayd etib o ‘tish lozim dir1
M azkur kurs ishini yaratishdan m aqsad o ‘quvchilar uchun o 'zbek va sharq xalqlari cholg‘ulari haqida tegishli ma’lumotlarni to‘plash hamda cholg‘ulariga bag'ishlab yaratilgan adabiyotlar haqida yaxlit ma’lum otlar jamlangan manbaga ega bo'lishdan iboratdir.