Ташқи кўрикдан ўтказиш (соматоскопия) Ишдан мақсад: Организмни ташқи кўрсаткичларини аниқлаш. Ишнинг бориши

4-расм. Қад–қоматнинг турлари: а – меёрий ҳолатда; б – стулда ўтирган ҳолатсимон; в – лордоз ҳолатида; г – кифоз ҳолатида; д – тик ҳолатда (ясси).
Бундан ташқари, қад – қоматни кўрикдан ўтказишда махсус асбоблар ёрдамида хам текширишлар ўтказилиши мумкин, жумладан бунда бўйин ва бел соҳасидаги ботиқ соҳаларининг чуқурлиги ва умуртқа пағонасининг узунлиги ўлчанади.
Меёрий ҳолатда ривожланган қад – қомат қуйидаги келтирилган бешта белгиси билан тавсифланади:
1. Умуртқа поғонасининг ўсиқчали қисмларининг энса суяги бўртиғидан пастга йўналган ва думба соҳаси оралиғидаги ботиқ соҳа ёнидан ўтувчи умуртқа ўқи бўйлаб жойлашиши;
2. Елкаларнинг бир – бирига нисбатан битта баландлик даражасида жойлашиши;
3. Иккала елка куракларининг битта даражада жойлашиши;
4. Гавда ва пастга осилтирилган ҳолатдаги қўллар асосида юзага келувчи учбурчак соҳанинг томонлари (ўнг ва чап) тенглиги;
5. Сагиттал текисликда умуртқанинг ботиқлари тўғри ҳолатда жойлашиши (жумладан, меёрий ҳолатда бел соҳасида бу ботиқ чуқурлиги 5 см гача ва бўйин соҳасида чуқурлиги 2 см гачани ташкил қилади).



5-расм. Қад – қомат: а – меёрий ҳолатда; б – сколиоз.
Бир қатор касалликлар (сколиоз, кифоз ва бошқалар) ривожланиши шароитида қад – қоматнинг ўзгариши кузатилади. Кўпинча ҳолатларда айрим спорт турлари билан шуғулланиш давомида эрта муддатларда ўсмирларнинг спорт турлари (гимнастика, штанга кўтариш ва бошқалар) билан шуғулланишга ихтисослаштирилиши ҳолатларида умуртқа пағонасининг функсияси бузилиши ва мускуллар ривожланишида мувозанат ҳолати издан чиқиши юзага келиши мумкин ва ўз навбатида ички органлар функцияси ва умумий ҳолатда одам организмининг иш бажариш қобилияти сезиларли даражада салбий томонга ўзгаради.
Оёқ ва товон ҳолатини текшириш
Оёқларнинг шаклини текширишда текширилувчи шахс оёқлари таг қисми бир бирига жуфтланади ва гавда тик турган ҳолатда жойлашади. Меёрий ҳолатда оёқлар тизза бўғими соҳасида бир – бирига тегиб туриши кузатилади, тизза бўғими соҳасининг О ҳарфи шаклида кузатилишида эса – оёқлар бу қисми бир – бирига тегмайди, Х ҳарфи шаклидаги кўринишда тизза бўғими бир – биридан ўтиб кетиши кузатилади.