"tasdiqlayman" O‘quv ishlari bo`yicha prorektor

Tuzish-qurish(konstruksiyalash) tushunchasi. Tuzish-qurish - «biror-birqurilish, inshoot, qurilma qismlarining tarkibi va o‘zaro joylashuvi, shundaytuzilishli qurilish, inshoot, mashinaning o‘zi». Tuzish-qurishda biror-birobyektning tarkibi bosh tushuncha bo‘lib, tuzuvchilik faoliyati loyihalashfaoliyatidan farqli ravishda, xayoliy va amaliy (buyumli tuzuvchilik) faoliyatbo‘lishi mumkin, xayoliy tuzuvchilik mazmuni bo‘yicha loyihalashga yaqin vauning o‘xshashi sifatida ko‘plab ishlatiladi. Lekin, bizning fikrimizcha, tuzishloyihalashga nisbatan tor ma’nodagi tushuncha, chunki, u yaratilayotgan obyektning sirtqi tomonini akslantiradi, loyihalash esa ichki, o‘zgaruvchan vaboshqa tashkil etuvchilarni o‘z ichiga oladi, Pedagogik qomusiy lug‘atda tuzish-qurish ta’rifi quyidagichakeltirilgan: «Tuzish-qurish (konstruksiyalash) - loyihalar va hisoblashlarnibajarish yo‘li bilan model, mashina, inshoot, texnologiyani yasash jarayonidir ». Keltirilgan ta’rifga ko‘ra tuzish-qurish ob’ektlari sifatida nafaqatqurilishlar, inshootlar, mashinalar, qurilmalar, balki, modellar vatexnologiyalar xam namoyon bo‘lishi mumkin. Bunda belgili, ramzli mavhumemas, balki moddiy, narsali modellar ko‘zda tutiladi. Texnologiyalar haqidaesa, «texnologiyalarni loyihalash» so‘z birikmasi o‘rinliroq, chunki texnologiyajarayon sifatida vaqtinchalik, o‘zgaruvchan tashkil etuvchiga ega, qurilmalar esatuzish mahsuli tarzida faqat o‘zgarmas tavsifnomaga ega. Bundan tashqari, ko‘rsatilgan ta’rifda tuzish loyihalashni o‘z ichiga oladi. Ayrim mualliflar(masalan, Ya.Ditrix) tuzishni loyihalash natijasiga tayanadigan faoliyattariqasida qaraydilar, va «loyihaviy - konstruktorlik jarayoni» atamasiniishlatadilar. V.S.Bezrukova pedagogik tuzishni bir vaqtda loyihalashningbosqichi sifatida va tuzilgan loyihani keyingi detallashtirilishini
batafsil aniqlash sifatida qaraydi. Bizning nuqtai nazarimizdan loyihalashtuzishni o‘z ichiga oladi, uni o‘quv faoliyatini amalga oshirish uchun zarur bo‘lganvositalarning yaratilishi sifatida qarash mumkin.
Ma’nosi bo‘yicha loyihalashga yaqin bo‘lgan modellash, bashorat qilish, rejalash, o‘quv va o‘qitish faoliyatini tuzish tushunchalarining tahlili, ularning umumiyligi va farqini aniqlash ta’lim jarayonini loyihalashma’nosi haqida bir qator xulosalar chiqarishga imkon beradi. Pedagogik jarayonni loyihalash – bu pedagogning tabiiy va ijtimoiyqonuniyatlarni nazarda tutilgan holda ma’lum bir vaqt birligi ichidatalabalarni maqsadga muvofiq holda rivojlantirishning kelajakdagijarayoni va natijasi o‘rin oladigan kasbiy faoliyatining bir ko‘rinishidir.
Bo‘lajak ta’lim jarayonining loyihasi loyihalashning mahsulidan iborat. Loyihalash modellashdan tuzish maqsadi bo‘yicha farq qiladi.