“Tasdiqlayman ” Buxdu agronomiya va biotexnologiya fakulteti dekani: H. T. Artikova

Antitranspirantlar – fotosintez jadalligini o‘zgartirmagan holda, transpiratsiya jarayonini sekinlashtiruvchi ximiyaviy moddalar. Maxsus moddalarni o‘simliklarga purkaganda transpiratsiya jadalligi sezilarli darajada pasayadi. Bunday xususiyatlarga ega bo‘lgan moddalarga antitranspirantlar deyiladi. Barcha antitranspirantlar ikki gruppaga bo‘linadi: 1)og‘izchalarning yopilishini ta’minlaydigan moddalar, 2)barg ustida yupqa parda hosil qiluvchi moddalar.
Apoplast – suvning hujayra po‘sti orqali harakatlanishi. Bu harakat rizoderma – ildiz tukchalari hujayralarining po‘stidan boshlanib, endoderma hujayralarigacha davom etadi. Endodermaga kelgan suv o‘z yo‘nalishini apoplast yo‘l bilan davom ettirolmaydi.
Assimilyasiya – xayot faoliyati uchun zarur oziqa moddalarning organizm tomonidan o‘zlashtirilishi, modda almashinuvi jarayonining muhim tomonlaridan biri.
Atmosfera qurg‘oqchiligi – haroratning juda yuqori bo‘lib, havoning nisbiy namligi kam (10-20%) bo‘lishi bilan xarakterlanadi. Bu vaqtda o‘simlikda transpiratsiya jarayoni juda jadal bo‘ladi, natijada o‘simlikda suv balansi buziladi va o‘simlik so‘liy boshlaydi. Issiq va quruq shamol (garmsel) esganda vujudga keladigan atmosfera qurg‘oqchiligi o‘simliklar uchun yanada xavfliroq.
Aerenxima – bu gidrofitlarga xos. Suv o‘simliklarining to‘qimalarida juda ko‘p hujayralararo bo‘shliqlar bo‘lib,ular gazlar bilan to‘lgan bo‘ladi. Bunday o‘simliklar suvda gavdasini yaxshi saqlaydi.
Biologik stressorlar – shikastlovchi hasharotlar, patogen mikroorganizmlar, parazitlarning boshqa o‘simliklar bilan konkurensiyasi va boshqalar.
Gravitatsion suv – suv bilan to‘ldirilgan va harakatchan yirikroq tuproq kapillyarlari. Bunday suv o‘simliklar tomonidan yaxshi o‘zlashtiriladi.
Guttatsiya – agar tuvakda o‘stirilayotgan o‘simlik bir necha soat nam atmosferaga joylashtirilsa, barglarining uchlarida suv tomchilari paydo bo‘ladi. Ular vaqti bilan toshib tushadi va o‘rniga yangilari vujudga keladi. Bu guttatsiya hodisasi hisoblanadi.
Gomeostaz - (yunoncha «gomans» bir xil va «statis»holat degan so‘zlardan olingan.) O‘z-o‘zidan nisbatan doimiylikni saqlab, o‘zgarmay turishga olib keladiki, organizmning yashashi uchun bu juda zarur shart-sharoit hisoblanadi.