Тармоқдаги рақобатга субститут товарлар таъсири

Вертикал интеграция устунликлари
Vertikal integratsiyadan foydalanadigan kompaniya odatda o`zining asosiy dastlabki biznesiga xos raqobatli pozitsiyani kuchaytirish istagi bilan izoxlanadi. Bunga quyidagilar sabab bo„ladi:
- xarajatlardan tejash;
- integratsiyalanayotgan ishlab chiqarishlarda bozor qiymatidan chetlanish;
- sifat nazoratini yaxshilash;
- o„z texnologiyasini himoyalash.
Shuni ham qayd qilib utish lozimki, tor integratsiya tula integratsiyaga qaraganda xarajatlarni kamaytirishga imkon beradi. Bu esa ma‟lum sharoitlarda kompaniyaga vertikal integratsiyani kengaytirishga imkon beradi (12-rasm).
Ammo, umuman olganda, tor integratsiya boshqaruv xarajatlarini kamaytirishi mumkin bulsa-da, u xarajatlarni batamom bartaraf qila olmaydi.
Kompaniya bunga teskari strategiya sifatida yetkazib beruvchilar yoki iste‟molchilar bilan uzoq muddatli kontraktlardan foydalanishi mumkin. Bunday aloqalar kredit majburiyatlardan yoki ishlab chiqarishni rivojlantrishga garov investitsiyalardan foydalanishda ayniqsa katta samara beradi. Bu boshqaruv xarajatlarini oshirmay turib, vertikal integratsiya samarasiga erishishga imkon beradi.
Вертикал дезинтеграция стратегияси

Биринчи бўлиб иш бошлаш устунликлари

Биринчи бўлиб иш бошлаганлар учун камчиликлар

Тармоқдаги рақобатга шу бозорга чиқмоқчи фирмалар таъсири қандай бўлиши мумкин?

Тариф ва нотариф чекловлар нима?
Тарифли ва нотарифли тўсқинликлар. Айрим давлатлар тарифли (божхона туловлар) ва нотарифли (квоталар, маҳаллий фирмалар иштирокининг мажбурий бўлиши ва хоказолар) тўсқинликлар яратиши мумкин. Масалан Европа, мамлакатлари Осиёда ишлаб чиқарилган электрли ёзув машиналарида, нусха кўчирадиган техника қийматининг 40 фоизининг Европа компонентлари бўлишини талаб қилади. Европаликлар микропроцессорларни ишлаб чиқарувчиларни Осиё рақобатчиларидан ҳимоя қилиш учун бу маҳсулотга энг паст баҳо даражасини ҳисоблаш услубиятини яратдилар. Бозорга кириш ниятлари бўлган фирмалар, уларнинг харакати тармоқдаги рақобатга қандай таъсир кўрсатишини жуда пухта ўйлаб кўришлари керак ва ўзининг рақобатбардошлик истиқболини объектив баҳолаш зарур.
Тармоқда фаолият кўрсатадиган фирмалар, янги фирмалар кириб келиш хавф-хатари борми, йўқми ҳар доим кузатишлари керак. Бундай хавф-хатар туғилса, улар ўз мавқеларини мустаҳкамлаш учун харакат қилишлари зарур бўлади.