Тақризчилар: Ўзбекистон Давлат Жисмоний тарбия Институтининг пфд, профессор Ф. А. Керимов; твпктмои амалий фанлар кафедрасининг мудири профессор. Ф. Хўжаев Масьул

Жисмоний тарбия дарсида ўқувчиларнинг фаолиятини ташкил қилиш методлари ва жисмоний юкланишни бошқариш методикаси
Жисмоний тарбия дарсларини тўғри ташкил етиш учун ўқитувчи турли методлардан ўринли фойдаланиши керак.
Ўқувчилар фаолиятини ташкил қилишда асосий методлардан бири фронтал метод. Масалан: УРМ ни бажариш, колоннада юриш.
Демак бир вазифани ҳамма ўқувчилар баравар бажарадилар. Фронтал методда гуруҳларга бўлиниб, машқларни бажариш мумкин (бир вазифани баравар) ва индивидуал усулда ҳамма фойдаланиши мумкин, масалан: ҳар бир ўқувчига тўп берилади ва ҳаммаси баравар индивидуал машқни бажаради. Фронтал методнинг ютуғи ўқитувчи бутун синф устидан доимо бевосита раҳбарлик қилади.
Бу метод, айниқса, 1-5 синфлардан дарснинг тайёрлов ва якуний қисмида қўлланилади. Гуруҳли методи; болаларни бир неча гуруҳларга бўлиш билан тавсифланади. Бу методдан фойдаланишда:
а) бутун гуруҳ томонидан бир вақтда ва навбатма-навбат (биттадан, иккитадан) бажариладиган усулларни қўллаш мумкин;
Ўқитувчи командаси бўйича гуруҳлардаги вазифалар алмашиниб турилади. Бу метод ютуғи ўқитувчига керакли еҳтиёт чорасини талаб етувчи мураккаб машқларни бажаришда ўқувчиларга еьтибор беришга имконият яратади. Ўқитувчи янги машқлар ўрганилаётгаҳ ва муҳофаза талаб етиладиган гуруҳда бўлади, қолган гуруҳларни махсус тайёрланган ёрдамчи ўқувчилар бошқаради.
Индивидуал метод ҳар бир ўқувчи ўз вазифасини олиб уни мустақил бажаради. Ўқитувчи айрим шуғулланувчиларнинг ишига раҳбарлик қилади. Айланма машғулот методи жисмоний сифатларни комплекс ривожлантиришга йўналтирилган вазифалар сериясини бажариш сўнгги йилларда узлуксиз ва интервал методи асосида айланма машғулот методи шаклида ташкил етилмоқда. Бу метод дарс зичлигини оширади ҳамда жисмоний юклама максимал ҳолатда бўлади.
Дарсда жисмоний юкламани бошқариш методикаси қуйидагиларга боғлиқ:
а) ҳаракатли ва жисмоний машқларнинг сонини ўзгаришига;
б) жисмоний машқларни қайтарилишига; ,
в) машқни бажариш вақтига (кўпайтириш, камайтириш);. г) машқни бажариш темп тезлиги;
д) ҳаракат амплитудаларининг катта-кичиклиги;
е) машқ бажаришни мураккаблашиши ёки осонлашиши; ж) машқларни бажаришда ҳар хил воситаларни ишлатиш.
Дарсда жисмоний юкламасини бошқариш, аввало, унинг оптимал ҳажми ва шиддатига ега бўлишдир. Умумий ҳолда жисмоний юкламани оптималлаштириш муаммоси жисмоний машқларни миқдорлаш билан чега-раланмайди, шуғулланувчиларга таьсир кучи фақатгина машқлар характе-рига боғлиқ бўлмасдан бошқа компонентлар: тушунтириш, машқларни намойиш қилиш, шуғулланувчилар ташкил етиш методларига ҳам боғлиқ.
Ҳар бит айрим ҳолатда ўқитувчи мумкин қадар кўпроқ, фойдали жисмоний юкламага интилади. Бунда дарснинг зичлиги ҳал етилади.