Tarixiy tadqiqotda adabiyotlar va manbalar tahlili. Bibliografiya tuzish qoidalari

Tadqiqot uchun arxivga murojaat qilgan talaba arxiv manbalaridan qanday foydalanish qoidalarini bilishi kerak. Birinchidan, mumkin qadar arxiv hujjatlari orasidan hali foydalanilmagan, ilmiy muomalaga kiritilmagan manbalarni olish kerak Ikkinchidan, yangi ardy manbalarini boshqa tarixiy dalll, voqea va hodisalar bilan solishtirish kerak bo'ladi. Uchinchidan, "arxiv dengizi"dan kerakli, muhim, eng ahamiyatli manbani ajrata bilish kerak Yuqoridagilarning hammasi tadqiqotchidan mavzusiga yaqin muammolar bo'yicha ma'lum tarixiy ma'lumotlarni egallashni taqozo etadi.

Chunki, har bir arxiv fondida yuzlab, haito ayrimlarida minglab katta-kichik hajmdagi “Ishlar saqlanadi. Aynan ularning ichidan eng keraklisi, muhimini, ilmiy muomalaga kiritilmaganini tanlab olishning oʻzi bo'lmaydi. Buning uchun izlanuvchi o'z tadqiqot mavzusi va uning geografik hududi, xronologik davridan kelib chiqib, tegishli fondlar ga murojaat qiladi. Bu masalada ilmiy rahbari unga tadqiqot mavzusi va rejasidan kelib chiqib, maslahatlar beradi. Arxiv xodimlari esa tegishli ma'lumotnomalar, "Ko'rsatkich" dan foydalanib, mavzuga oid fondlarni topishga yo'llanma beradilar. Shundan keyin tadqiqotchi-talaba tegishli fond va ro'yxatlar asosida aniq acmi ko'rsatilgan "Ish'ni olishni so'rab, belgilangan tartibda yozma buyurtma beradi.
Tadqiqotda muzey manbalari. llmiy tadqiqotlarda yozma man­balar, arxiv hujjatlari, kutubxonalardagi qo'lyozmalar, qimmatli adabiyotlar qatori muzey materiallari ham muhim ahamiyatga ega. Chunkl, muzeylarda, ayniqsa o'Ika tarixini aks ettiruvchi ko’rgazma va fondlaгda yurtimiz tarixi bilan bog'Iiq, ilmiy tadqiqotga asos bo‘lib xizmat qiladigan moddiy-madaniy yodgorliklar, etnografik materiallar, toponomika materiallari, tarixiy-jangovar ("inqilobiy') yodgor­liklar, tarixiy shaxslar to'g'risidagi ma‘lumotlar, davriy matbuot ma­teriallari ham saqlanadi. Muzey materiallarini nafaqat respublika, viloyat miqyosida, balki ayrim yo‘nalishlarda, xususan mahalliy yoki tarix, adablyot, ta'lim, harbiy-quгolli kuchlar, meditsina, fan-texnika, madaniyat, qishloq xo'jaligi, memoгial, maktab-muzey kabi turlari ham bo'ladi.