Tarix fakulteti n. O`. Xolmatov O`rta osiyo arxelogiyasi: tosh asri

Kaltaminor madaniyati tosh industriyasi va madaniyatning o‘ziga xos xususiyatlari

- Kaltaminor tarixiy-madaniy jamoalar madaniyati tadqiqotida uchta mahalliy madaniy variant ajratilishiga erishilgan: 1. Oqchadaryo; 2. Lavlakon (Qizilqumning ichki hududlari); 3. Quyi Zarafshon. -Kaltaminor madaniyati tosh industriyasi payraqali industriya hisoblanadi, payraqali qismida geometrik shakldagi mikrolitlar mavjud, uchirindilardan yasalgan qurollar esa kam.

- Kaltaminor madaniyatiga oid yodgorliklar tosh buyumlari, suyak qurollari, sopol idishlarining tipologik tahlili, ular ko‘p jihatlari bilan O‘rta Osiyoning janubiy sarhadlari va YAqin SHarq hududi neolit jamoalari manbalari bilan o‘xshashligini ko‘rsatdi va bu o‘xshashlik o‘z vaqtida mutaxassislar tomonidan bir tomondan madaniyatning kelib chiqishi tarixiy ildizi zikr etilgan hududlar bilan bevosita bog‘liqligi, ikkinchi tomondan jamoalarning o‘zaro madaniy aloqalari masalasidan kelib chiqilinib izohlangan edi.

-Quyi Zarafshon vohasi va unga qo‘shni hududlar neolit davri jamoalari moddiy madaniyati kelib chiqishi tarixiy ildizlari keyingi yillar tadqiqoti natijalariga ko‘ra, mutaxassislar tomonidan mahalliy mezolit davri jamoalari (Oyoqag‘itma, CHorbaqti, Lavlakon mezolit yodgorliklari) hamda Samarqand makoni so‘nggi paleolit jamoalari madaniyati bilan bog‘lanmoqda. -Kaltaminor jamoalarining turmushida termachilik, ovchilik va baliqchilik xo‘jaligi ustvor bo‘lgan. Keyingi yillar tadqiqotida, xususan Oyoqag‘itma neolit yodgorligidan xonakilashgan hayvon suyaklarining ko‘plab topilishi bilan charvochilik xo‘jaligi to‘g‘risida ma’lumotga ega bo‘ldik.

– Zikr etilgan xususiyatlar Kaltaminor madaniyatini O‘rta Osiyo neolit madaniyatlari kesimida pasttekislik mintaqasi mezolit, neolit jamoalari madaniyati turkumiga kirishiga ilmiy asos beradi.