Tarix-7 2017.(Uzb). indd

43-rasm. 732-yil, Puate
jangi
A rab xalifaligi 630—1258-y illard a h u k m surgan. 
U nda Umaviylar (661—750) va Abbosiylar sulolalari 
(750—1258) hukm ronlik qilgan.
M ovarounnahr m arkazi Sug‘diyonada 769—783-yillar- 
da M uqanna boshchiligida yirik xalq q o ‘zg‘oloni b o ‘lib

---

I I BOB. IL K O RTA ASRLARDA OSIYO
53
o ‘tadi. Q o‘zg‘olonchilar uzoq yillar 
arab qo‘shinlariga qarshi muvaffaqi- 
yatli kurash olib boradilar. O zar- 
b a y jo n d a 8 1 5 -y ild a B obak b o sh - 
c h ilig id a g i q o ‘z g ‘o lo n h a m 20 
yildan ortiq davom etadi. T arixda 
«qizil ko i‘ylaklilar»
nom ini olgan bu 
q o ‘zg‘olon qatnashchilarining shiori 
quyidagicha edi: 
«Qirq yil qul bo4ib
yashagandan bir kun ozod bo‘lib
yashagan m a ’qul!».
X alq q o ‘z g ‘o lo n la ri, u ru s h la r, 
hokimiyat uchun kurashlar xalifalik- 
ning siyosiy inqiroziga sabab b o ‘la- 
di. X alifalikdan ajrab ch iq q an bi- 
rin c h i m u sta q il a m irlik 7 5 6 -y ild a Is p a n iy a d a ta sh k il 
topadi. U X asrdan Qurdoba (Kordova) amirligi nom ini 
oladi. IX asrdan Misr, Eron, M ovarounnahr va Xuroson 
mustaqillikka erishadi. Abbosiylar qo‘lida Yaqin Sharq va 
A rabiston yarim oroli qoladi, xolos. M o ‘g‘ul xoni Xuloku 
1258-yilda Bag‘dodni egallagandan so‘ng, Arab xalifaligi 
barham topadi.
1. Xalifalikning dastlabki 20 yillik tarixidan o ‘qigan 
va bilganlaringizni so‘zlab bering.
2. X a rita d an arab lar istilo qilgan m am lak atlarn i 
ko ‘rsating.
3. X alifalikka kirgan noibliklarda qanday soliqlar 
jo r iy e tilg a n ? U la rd a n q a y s ila ri av v al h a m
b o ‘lgan?
4. A rab larg a q a rsh i xalq q o ‘z g ‘o lo n la ri b o ‘lgan 
jo y la rn i k o ‘rsating va u larn in g sabablarini ay- 
ting.
12-§. HINDISTON
M am lakatdagi ichki vaziyat. K ushonlar imperiyasining 
in q iro z id a n s o ‘ng, H in d is to n d a h o k im iy a tn i egallagan