Tarix-7 2017.(Uzb). indd

I BOB. O RTA ASRLARNING IL K DAVRI
23
to ‘xtatadi. Kelt qabilalari xotirasida bu g‘alabalar haqidagi 
m a’lum otlar asrlar davomida saqlanadi. Lekin rivoyatlarda 
bosqinchilarga zarba bergan qahram onning ismi o ‘zgargan. 
D ostonchilar uni Artorius yoki A rtur deb atay boshlash- 
gan. V aqt o ‘tishi bilan A rtu r siymosi atrofida VI asrga 
aloqasi b o ‘lm agan k o ‘plab tarixiy afso n alar t o ‘planadi. 
O radan besh asr o ‘tib ham Yevropaning turli m am lakat- 
lari yozuvchilari qirol A rtur va uning ritsarlari Lanselot, 
qirolicha Jinevra, sehrgar M erlinlar haqida asarlarni yara- 
tishda davom etishadi. Bu asarlar kitobxonlar orasida keng 
tarqaladi.
Kurashning yakuni. Amvrosiy A vreliandan so‘ng britt- 
lard a m unosib y o ‘lboshchi b o ‘lm asligi an g l-sak slar to - 
m o n id a n o ro ln in g k a tta qism i bosib o lin ish ig a im k o n
beradi. Bosqinga uchram agan kelt qabilalari Irlandiya va 
Shotlandiyada, qism an B ritaniyaning g ‘arbiy chekkasida 
saqlanib qoladi.
Istilochilar Britaniya yerlarida yettita qirollik tuzishadi. 
U lar turli lahjalarda so‘zlashgan, lekin yillar o ‘tib angllar 
yashagan M ersiya shevasi to b o ra keng q o ‘llanila bosh- 
laydi. Shu tufayli keyinchalik istilochilar m uom alasidagi 
til ingliz, m am lakat esa Angliya n om ini oladi. B osqin- 
chilarning ko ‘plab qabilalari va b o ‘ysundirilgan aholining 
qolgan qism i yagona xalqqa birlasha boshlaydi. Tarixda 
ular angl-saks nom ini oladi.
15-rasm. Normannlar bosqini

---

24
I BOB. O RTA ASRLARNING IL K DAVRI
Yangi bosqin. Norvegiya yoki Daniya sohilidan chiqqan 
kema Britaniya orollariga bir necha kun ichida suzib bor- 
gan. Zam ondoshlarining yozishicha, shu sababdan daniya- 
liklar har yili hujum qilib Angliya xalqining m ol-m ulkini 
talagan.
X attotlik san’ati markazlari b o ‘lgan Irland monastirlari 
norm annlar tom onidan yondirilgan.
Ichki nizolardan zaiflashgan angl-saks qirolliklari isti- 
lochilarni qaytara olmagan. Oqibatda, norm annlar 842-yil- 
da Londonni bosib olib, talaydilar va yondirib yuboradilar. 
K eyinchalik, daniyaliklar talonchilik hujum laridan so ‘ng 
vatanlariga qaytm asdan A ngliyada bosib olgan yerlarida 
qishlab qoladigan b o ‘ladilar.
D eyarli b a rc h a angl-saks qirolliklari daniyaliklar to - 
m onidan b o ‘ysundiriladi. Qarshilikni faqat Uesseks qirolligi 
davom ettiradi.
Qirol Buyuk Alfred. Buyuk Alfred (871—900) Uesseks- 
d a ta x tg a k e lg u n ig a q a d a r d a n iy a lik la r n i h e c h k im
to ‘xtatishga qodir b o ‘lm agan. Buyuk Alfred b u tu n Ang- 
liy ad an b o sq in c h ila rn i ja z o la sh orzusidagi ja n g c h ila rn i 
yig‘adi. U bu q o ‘shin bilan daniyaliklarni bir necha bor 
m ag‘lub etadi.
Alfred 879-yilda daniyaliklar bilan tinchlik sulhini tu-
zadi. U nga binoan, butun orol ikki 
qismga b o ‘linib: janubiy 
hudud- 
la r A lfred g a , sh im o liy h u d u d la r
esa daniyaliklarga beriladi. Chegara 
L o n d o n va C h e c h te r o ra lig ‘idagi 
qadim gi rim lik la r q u rd irg a n to sh
y o ‘l b o ‘ylab o ‘tadi. Skandinavlar- 
ga qoldirilgan yerlar Denlo nom ini 
oladi.
A lfred tin c h lik su lh id a n yangi 
k u ch li q o ‘sh in tu zish u c h u n foy- 
dalandi. M a ’lum ki, avvallari dush- 
m an xavfl tu g ‘ilg an id a xalq lash-