Tarix-7 2017.(Uzb). indd

I BOB. O RTA ASRLARNING IL K DAVRI
nizolardan batam om holsizlangandi. D aniya qiroli XI asr 
boshida 
ingliz sohiliga o ‘z q o ‘shinini tushiradi. U rush 
uzo q c h o ‘zilm aydi, faqat L o n d o n shahri daniyaliklarga 
m a’lum vaqt qarshilik ko ‘rsatib turadi.
1. Britaniyaga qaysi german qabilalari kelib o ‘rna- 
shadi?
2. A m v ro siy A v re lia n h a q id a n im a la rn i b ilib
oldingiz?
3. G erm an qabilalari istilolari qanday oqibatlarga 
olib keldi?
4. Siz qirol Alfred faoliyatiga qanday baho bera- 
siz?
5-§. MUQADDAS RIM IMPERIYASI
X alqlarning buyuk k o ‘chishlari davrida germ an qabi­
lalari G ‘arbiy Y evropa b o ‘ylab joylashib, qabila harbiy 
sarkardalari yurtlaridan uzoq o ‘lkalarda davlatlar tuzishgan 
va ularga qirollik qilishgan. Lekin G erm aniyaning o ‘zida
k u c h li m u sta q il q iro llik n isb a ta n
kech vujudga kelgan.
Yangi qirollik. F ran k lar im peri- 
yasi 843-yilda uchga b o ‘linib ket- 
ganida, dastlab ularning ham m asini 
Buyuk K arlning avlodlari boshqar- 
gan. Lekin 919-yili Sharqiy F rank 
q iro llig id a ( b o ‘la ja k G e rm a n iy a ) 
m ah a lliy z o d a g o n la r k n y a z la rd a n
eng q u d ra tlis i b o ‘lg an S aksoniya 
gersogi G enrixni qirollikka saylay- 
dilar. N atijada, franklarning karo- 
lin g la r su lo la si o ‘rn ig a m a h a lliy
saksoniyaliklar sulolasi hokim yatga 
keladi. Shu tariq a yangi davlat — 
G erm aniya qirolligi vujudga keladi. 
Genrix I uzoqni ko ‘zlab, aql bilan
17-rasm. Zodagonlar
gersog Genrixga qirol
etib saylanganligini
bildirishmoqda

---

I BOB. O RTA ASRLARNING IL K DAVRI
27
ish boshlab m am lakatni kuchaytirish y o ‘lini tutadi. Ven- 
gerlar bilan 9 yilga tinchlik sulhi tuzgan qirol m am lakat 
mudofaa qudratini yuklasaltirish maqsadida qator tadbirlar- 
ni am alga oshiradi. G enrix qishloqda yashaydigan h ar 9 
kishidan bittasini tan lab , uni burg (qal’a)ga k o ‘chiradi. 
T o ‘planganlar burgda o ‘z birodarlari u ch u n ham uy-joy 
qurishga kirishadilar. Q ishloqda qolgan sakkiz kishi o ‘z- 
larining jan g ch ilik k a tay in lan g an sheriklari u c h u n ham
dehqonchilik qilganlar. G enrix barcha yig‘inlar, cherkov 
soborlarini, bazmlarni burgda o‘tkazishni buyuradi. Qurilish 
kecha-yu kunduz davom etgan, sulh m uddati tugaguni- 
ga qadar aholining asosiy mulki burglarda b o ‘lishi lozim 
b o ‘lgan.
Vengerlar bilan kurash. G enrix I ning o ‘g‘li O tton I 
(936—973) davrida kuchli nem is otliq q o ‘shini vujudga 
keldi. U ning asosini og‘ir qurollangan ritsarlar otliq qo ‘- 
shini tashkil etgan.
B u rg larg a ta y a n g a n y angi o tliq q o ‘sh in k o ‘m ag id a 
O tto n I vengerlar bilan hal qiluvchi jangga shaylanadi. 
955-yilda Bavariyaning Lex daryosi b o ‘yida b o ‘lib o ‘tgan 
og‘ir jan g d a v en g erlar m ag ‘lub etiladi. S h u n d an so ‘ng 
ularning Germaniyaga bosqinlari to ‘xtaydi.
Yangi im periya. 0 ‘z id a n avval 
hech kim yenga olmagan dushman- 
ni m ag ‘lub etg an O tto n I o ‘zini 
Yevropadagi eng kuchli qirol deb 
hisoblay boshlaydi. U shbu g ‘alaba 
u n d a B uyuk K arl sin g ari R im d a 
im p e ra to rlik to jin i kiyish h a m d a
im p e ra to r u n v o n in i olish istag in i 
uyg‘otadi.
9 6 2 - y ild a o ‘z q o ‘s h in i b ila n
R im g a k e lg a n O tto n I g a p a p a
Ioann X II im peratorlik tojini kiy- 
diradi. Yangi imperiya — Muqaddas 
Rim imperiyasi nom ini oladi. U ning tarkibiga G erm aniya 
y erlarid an tash q ari Italiyaning shim oliy h u d u d lari ham
kirgan, lekin bu yerdagi shaharlar germ an imperatorlariga