Тарийхый география



Download 0,95 Mb.
bet7/64
Sana21.02.2022
Hajmi0,95 Mb.
#32103
TuriСабақ
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   64
Bog'liq
Тарийхый география китап(1)

Нумизматика – (латынша нумисма-теңге) – жәрдемши тарийх пәни болып, теңге пуллар ҳәм пул қатнасықлары тарийхын теңгелер ҳәм теңге-пуллар тийкарында үйренеди. Теңгелерди топлаў (коллекциясы) XIV әсирден басланған. Нумизматика пән сыпатында XIII әсирде пайда болған. Нумизматикалық материаллар жәрдеминде сиясий, экономикалық-тарийхый географияға тийисли мағлыўматларға ийе болыўымыз мүмкин. Теңгелерде ол басып шығарылған орын ҳәм оның нырқы, қашан ҳәм қайсы ҳүкимдар тәрепинен шығарылғанлығы сол дәўирге тийисли билимлеримиздиң кеңейиўине жәрдем береди.
Тарийх пәниниң мөрлерди үйрениўши жәрдемши тараўы сфрагистика (грекше сфрагис-мөр) XVIII әсирде дипломатиканың бөлими сыпатында қәлиплесе баслаған. Оның ўазыйпасы ҳүжжетлерди тастыйқлаў ҳәм олардың ҳақыйқыйлығын анықлаўдан ибарат болған. XIX әсир ақырынан сфрагистиканың әййемги мәмлекет мәкемелериниң қәлиплесиўи ҳәм раўажланыў тарийхын үйренетуғын пән сыпатында жаңа дәўири басланған. Сфрагистика мәмлекет аппаратындағы реформаларды сәўлелендириўши мөрлерди хронологиялық сыпатлаў тийкарында раўажланып барды.
Хронология – (грекше хронос-ўақыт ҳәм логос-илим) – ўақыт өлшемлери ҳаққында пән. Ол 2 түрли хронологияға бөлинеди:
1) астрономиялық (математикалық) хронология;
2) техникалық (тарийхый) хронология.
Астрономиялық хронология – аспан ҳәдийселерин түрли астрономиялық ўақыт шеңберинде үйренеди.
Тарийхый хронология – жәрдемши тарийх пәни болып, жазба ҳәм археологиялық дереклердеги анық ўақытларды үйренеди. Әййемнен баслап халықлар тәбият ҳәдийселерин бақлап, қурамалы математикалық есап жолы менен ўақытты есаплаған.
Әййемнен халықлар ай, қуяш, ай-қуяш календарларынан пайдаланған. Бул календарлардағы ўақытларды ҳәзирги календарларға көшириў ҳәм тарийхый ўақыялар, әҳмийетли саўаш ҳәм көтерилислер болып өткен сәнелерди дурыс анықлаў ушын да хронология пәни нызам қағыйдаларынан пайдаланылған.


5. Орта Азия алымлары шығармаларының
тарийхый география ушын әҳмийети

Download 0,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   64




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish