Tarbiya: muammo, yechim

BOSHLANG`ICH SINF O`QUVCHILARIDA ONA TILI FANINI O`RGATISH
VOSITALARI 
 
Boboyeva Mahfuza, 
Buxoro viloyati, Vobkent tumani, 
21-maktabning boshlang`ich sinf o`qituvchisi 
Bugun ona tilini maktab ostonasidanoq puxta o`rganish mamlakatimiz rivojlanishining 
eng muhim tamoyillaridan biri sanalayotgani bejiz emas. Chunki o`quvchi boshqa fanlarni ham
avvalo o`z ona tilisi vositasida o`rganadi. Barcha o`quv fanlari yuzasidan fikrini yozma va 
og`zaki ravishda bayon etish orqali u ona tilini ham puxtaroq egallab boradi. Deyarli hamma 
fanlar o`quvchilarning lug`at boyligini o`stirish, orfografik savodxonligini oshirish, nutq 
malakalarini rivojlantirishga xizmat qiladi. Demak, o`quvchilarda yuksak nutq madaniyatini 
tarbiyalash nafaqat ona tili darslari, balki maktabda o`rganiladigan barcha fanlar orqali amalga 
oshiriladi. Binobarin, ona tilini o`rganishda bolalar she’rlarining ham alohida o`rni va ta’siri 
mavjud. 

---

II. Zamonaviy fan va ta’lim-tarbiya: muammo, yechim, natija
 
HTTP://INTERSCIENCE.UZ/ 
13
5 
Bolalarning taniqli shoiri, adabiyotshunos olima K.Turdiyeva esa ona tilini o`qitish 
metodikasiga hamohang ayrim mavzular haqida yaxlit she’rlar yaratgan.
Shu ma’noda ham nafaqat sinfda o`qish darslari, balki sinfdan tashqari o`qish darslarida 
ham ona tili fanidan olgan bilimlarni mustahkamlash muhim jarayon. K.Turdiyevaning so`z 
ma’nosini tushuntirishga oid “Antonim” va “Sinonim” she’rlari shu jihatdan diqqatga loyiq:
Men aytib turay so`zni, 
Siz antonim topinglar, 
Go`yo marrani ko`zlab 
Kim o’zarga chopinglar. 
“Uzoqqa” menman “yaqin” 
“Yolg`on”ga antonim “chin”, 
“Janub”ga qarshi “shimol”, 
“Zahar”ga, albatta, “bol”. 
“Ko`p”gadir antonim “oz”, 
“Qish”ga esa qarshi “yoz”. 
“Saraton”ga “qahraton”, 
“Yaxshi”ga esa “yomon”. 
Qarshi ma’noli so’zni
Izlashda qolmang tolib. 
“Mag`lub”likka siz qarshi 
Bo`linglar doim g’olib. 
Men sinonimman asli, 
Bir ma’noli so’zdirman. 
“Samo”ga “osmon” va “ko`k”, 
“Bet”ga “chehra”, “yuz”dirman. 
“Barg” so`zin aytsam har chog` 
Unga ma’nodosh yaproq. 
“Qisqa” ga bo`lar “kalta”, 
“Ulkan”ga esa “katta”. 
“Cho`l”ga bo’lsa “biyobon”, 
“Zum”ga “soniya” yo “on”. 
“Lab”ga sinonim “dudoq”, 
“Do`st”larga esa “o`rtoq”. 
Shaklim mening turlicha, 
Ma’nom esa yagona, 
“Yolg`onchi”ga “aldoqchi”, 
“Volida”ga-chi, “ona”. 

---