Суҳбат методи. Педагогик тадқиқотларда суҳбат методидан ҳам фойдаланилади. Бу методдан фойдаланиш кузатишдан олинган маълумотларни тўлдирувчи ва аниқловчи материаллар олиш, экспериментал топшириқлар бажариш имконини беради. Бу метод муваффақиятининг асоси болалар билан алоқа ўрнатилиши, улар билан бемалол эркин мулоқатда бўлиш имкониятидан иборат.
Суҳбат учун унинг мақсадини белгилаш, дастур ишланмаси, йўналиши ва методикани асослаш жуда муҳимдир. Суҳбат методи бевосита берилган саволларга жавобларнинг ишончлилигини текшириш имконини берувчи бевосита ва билвосита саволларни киритишни назарда тутади. Ўқувчиларнинг жавоблари албатта махсус қарорга ѐки магнитофон тасмасига қайд қилинади.
Анкеталаштириш методи Бирор масалага нисбатан фикрларни аниқлаш, баъзи фактларни тўплаш талаб қилинган ҳолларда анкеталаштириш методидан фойдаланилади. Агар жавоблар оғзаки олинадиган бўлса, у ҳолда бу жавоблар қарорга тўла ѐзилади. Кўпчилик бир саволнинг ўзига жавоб берганда, бунинг устига ҳар ким мустақил жавоб берса, ѐзма анкеталаш қимматли бўлади.
Анкетадан фойдаланилганда қуйидаги икки талабга амал қилиш зарур:
анкетада саволлар кам бўлиши керак;
саволлар шундай бўлиши керакки, уларни ҳамма бир хил тушунсин, улар аниқ (мужмал бўлмаган) жавобларни талаб қилсин.
Илмий - педагогик тадқиқотларда назарий методлар етакчи ролъ ўйнайди. Ҳар бир тадқиқотда олдин ўрганиш объектини танлаш, назарий таҳлил асосида объект қайси фактларда боғлиқлигини аниқлаш ва текшириш учун улардан етакчиларини танлаш керак. Тадқиқотнинг мақсад ва вазифаларини яққол аниқлаш гипотезасини тузиш шунга мос равишда тадқиқот ўтказиш методикасини ишлаб чиқиш, тадқиқотнинг боришида олинган фактларни тушунтириш ва таҳлил қилиш усулларини танлаш ва хулосаларни ифодалаш лозим. Бу ишларнинг ҳаммасини бажариш учун тадқиқ қилинаѐтган масаланинг илгари ва ҳозирги вақтдаги назарияси ва практикасини ѐритувчи адабий манбаларни ўрганиш ва таҳлил қилиш керак. Назарий методлар бошқа методлар билан бир қаторда математика методикасига оид ҳар бир тадқиқодга қўлланилади. ҳар қандай илмий муаммони ҳал қилишда энг олдин қилинаѐтган масалага оид ҳамма адабиѐтни ўрганиш ва назарий тадқиқот ўтказиш керак. Бусиз у мақсадга йўналтирилган бўлмайди, синаш баъзан хатолар йўли билан олиб борилади, шу билан бирга ҳар доим ҳам қўйилган масаланинг тўла жалб
қилинишига олиб келинавермайди. Шу билан бирга адабиѐтни ўрганмай туриб ва назарий таҳлил қилмай туриб, фанда изчиллик таъминланмайди.
Математика методикасига доир тадқиқотларда бошқа методлардан ҳам фойдаланилади. Одатда бу методларнинг ҳаммасидан биргаликда фойдаланиш, бу хил натижаларнинг ишончли бўлишини таъминлайди.
Ҳозирги замон дидактикасида ўқитиш методлари классификациясига ҳар хил ѐндашиш мавжуд. Бизнинг фикримизча энг мақсадга мувофиқ ҳар хил методларни ўз ичига олган классификациядир.
Юқорида келтирилган таърифдан ўқитиш методлари ўқитувчи ва ўқувчиларнинг биргаликдаги фаолиятидан иборат экани кўринади.
Бинобарин, бундай фаолият ташкил қилиш, рағбатлантириш ва назорат қилишни назарда тутади, шунга кўра ўқитиш методлари ҳам учта группага бўлинади:
ўқув билиш фаолиятини ташкил қилиш методлари; ўқув билиш фаолиятини рағбатлантириш методлари;
ўқув билиш фаолиятини самарадорлигини назорат қилиш методлари.
Ўқув билиш фаолиятини ташкил қилиш методларини бир нечта группаларга бўлиб классификация қилиш мумкин.
Ўқувчилар билим оладиган манбалар бўйича:
Оғзаки, кўрсатмали ва амалий методлар (тушунтириш, суҳбат, ҳикоя, китоб билан ишлаш ва ҳ.к).
Кўрсатмали методлар (теварак атрофдаги предметлар ва ҳодисаларни кузатиш, уларнинг моделлари ва тасвирларини қараш).
Ўқувчиларни амалий ишлари
Ўқувчиларни фикрининг йўналиши бўйича:
Индукция, дедукция ва аналогия.
Do'stlaringiz bilan baham: |