Ta’limga investitsiya kiritishni rag‘batlantirish yo‘llari

15-rasm. Dunyo mamlakatlarida ta’limga xarajatlar, YaIMga nisbatan foizda, 2018-yil²³
2015 yilda hisobot bergan 34 OECD mamlakatlari orasida 17 ta davlat OECD mamlakatlari uchun taʼlim muassasalariga davlat va xususiy xarajatlarning umumiy hajmiga YaIMning oʻrtacha foizidan (5%) koʻproq mablagʻ sarflagan. YaIMga nisbatan eng ko‘p mablag‘ sarflagan Norvegiya 6,4%, Yangi Zelandiya 6,3%, Buyuk Britaniya 6,2% va Qo‘shma Shtatlar 6,1%.
Aksincha, 17 ta davlat OECD mamlakatlari uchun umumiy taʼlim xarajatlariga YaIMning oʻrtacha foizidan kam mablagʻ sarflagan. Irlandiya va Lyuksemburg yalpi ichki mahsulotga nisbatan eng past jami taʼlim xarajatlarini qayd etdi, har ikkalasi ham 3,5%, Vengriya, Chexiya va Gretsiya 3,8% bilan keyinroq.
Qo‘shma Shtatlar OECD mamlakatlari uchun boshlang‘ich/o‘rta ta'limga YaIMning o‘rtacha foiziga yaqin 3,5% sarfladi. O‘n beshta boshqa davlat ham boshlang‘ich/o‘rta ta'limga OECD mamlakatlaridagi o‘rtachadan ko‘proq mablag‘ sarflagan. Ushbu jami 16 mamlakatdan yettitasi boshlang‘ich/o‘rta ta'limga YaIMning kamida 4 foizini sarflagan. Aksincha, 18 mamlakat boshlang‘ich/o‘rta ta'limga OECD mamlakatlaridagi o‘rtacha ko‘rsatkichdan kamroq mablag‘ sarflagan.

16-rasm. Dunyo miqyosida bitta maktab o‘quvchisiga qilinadigan o‘rtacha xarajatlar²⁴
Darhaqiqat, dunyo bo‘ylab o‘qituvchilari mahalliy o‘rtacha "yashash qiymati" yoki YaIM (PPP) dan yuqori bo‘lgan atigi 5 ta mamlakat mavjud, AQSh umumiy ro‘yxatda 19-o‘rinda (ish haqi milliy miqyosdagi yashash narxidan 14% past) Buyuk Britaniya esa 20 talikka umuman kirmaydi (18% past). Biz davlatning majburiy ta'limga sarflagan xarajatlari yillar davomida mamlakatdan mamlakatga qanday o‘zgarganini tahlil qildik.
2010 va 2018 yillar oralig‘ida OECD va boshqa xalqaro hukumat manbalari ma'lumotlaridan foydalangan holda, Xitoy har bir talaba byudjeti xarajatlari (yilga nisbatan o‘rtacha 21%) bo‘yicha dunyoda yetakchilik qilayotganini ko‘rishimiz mumkin. Biroq, Xitoy har bir kishi boshiga sarflagan umumiy miqdori bo‘yicha 43 mamlakat ro‘yxatida 42-o‘rinni egallab, hozirda 1,902 funt sterlingni (2,414 dollar) tashkil etadi. Bu bir talaba uchun Buyuk Britaniyadan 9138 funt sterling (11597 dollar) va AQShdan 10647 funt sterling (13511 dollar)dan ancha past..
Xitoy yiliga o‘rtacha har yili 21% ga ko‘payib, har bir talabaga eng ko‘p xarajatlarni oshirdi Buyuk Britaniya har yili o‘rtacha 4% ga ko‘paydi, har bir talaba uchun ko‘proq pul sarflaydigan Shveytsariya, Koreya, Germaniya va Avstriyadan keyin. Qo‘shma Shtatlar 43 ta ro‘yxatda 37-o‘rinni egallab, har bir talaba uchun xarajatlarni yiliga atigi 2% ga oshiradi Shveytsariya (£16,779/$21,293), Lyuksemburg (£16,740/$21,244) va Avstriya (£11,896/$15,097) har bir talabaga eng koʻp pul sarflaydigan 3 ta davlatni tashkil qiladi.