Таълим вазирлиги

2. Операцион рискларни бошқариш тамойиллари. 
Операцион рискларни бошқариш тўрт тамойиллардан иборат бўлиб, 
улар операцион рискларни бошқариш билан боғлиқ барча ҳаракатларни 
бошқаришни қамраб олади. Бу доимий иш тамойиллари давомида ва барча 
даражадаги шахслар томонидан барча вазифалар ва операцияларнинг 
олдиндан амал қилишини назарда тутади. 
 
1-тамойил. Минимал риск фойдалари ёки ҳеч қандай мутаносибликсиз 
имкониятлардир. Бу тамойил ҳамма нарса рискини ўз ичига олади. У 
эришиш учун энг мантиқий вариант бўлмиш операциянинг минимал мақбул 
қилинган риски билан барча талабларга жавоб бўлади. Натижа бу аксиома 
"зарур рискини қабул қилиш" деб ном олиб муваффақиятли ишлашини ёки 
вазифани бажариш учун зарур имкониятларни юқори ва қуйи чегарасини 
белгилаб олиш билан чекланади. 

---

178 
2-тамойил. Тегишли даражада хав қарорларини қабул қилиш. Ҳар ким 
бир риск учун қарор қабул қилиши мумкин. Шу билан бирга, тегишли 
қарорлар қабул қилиш ваколатига эга шахслар рискини бартараф этиш ва 
бошқарувни амалга ошириш учун ресурсларини ажратиш билан ҳолисона 
баҳо бериши ва буни баҳолаш кенгаши олдида исботлаши керак бўлади.
3-тамойил. Режалаштирилган ишга хос риск даражасини (яъни, 
зарарнинг тезкор самарадорлиги, материаллари эскириши ҳақидаги 
малумотлар жамланмасидан фойдаланиб режа тузиш) аниқлаш. У 
қарорларни амалдаги ҳолат билан мувоффиқлаштиришда бошқарув 
занжиридан кейинги даража ва унда мавжуд бўлганлар элементларга мақбул 
даражада қолдиқ рискини камайтириш лойиҳасини тузишдир. 
4-тамойил. Рискнинг юқори нуқтасида критик нарх белгилаш 
тамойили. 
Барча аниқланган фойдаларни барча аниқланган харажатларга қарши 
хатто юқори риск кутилаётганда имтиёзлар суммаси миқдорини ошириб аниқ 
маълумотлар асосида, амалга оширилиши мумкин бўлган харажатлар ва 
даромадлар рентабеллигини тузиш жараёнидир. Харажатлар ва фойда 
мувозанат субъектив жараён оқибатида ўзбошимчалик билан тегишли 
қарорлар қабул қилиш билан белгиланади. У барча даражадаги 
режалаштириш ичига ОРБ интегратсиясини қамраб олади: 
Хатарлар янада осон баҳоланади ва амалиётда режалаштириш 
босқичларида бошқарилади. Кечроқ юзага келадиган ўзгаришлар 
режалаштириш жараёнида операция амалга оширилишида кўпроқ вақт талаб 
қилади.