Таълим вазирлиги тошкент кимё-технология институти й.Қ. ҚОдиров, Д. А. Равшанов, А. РЎзибоев

Назорат саволлари

1. 
   Экстракциялашнинг қандай саноат усулларини биласиз?
   
2. 
   НД-1250 ва модернизация қилинган НД-1250 экстракторлари ўртасида қандай фарқ мавжуд?
   
3. 
   Экстракцион линияни бир маромда ишлашини таъминлаш учун қандай чора-тадбирларни амалга ошириш лозим?
   
4. 
   НД-1250 М линиясининг технологик схемасини баён қилинг
   
5. 
   Кўп марта пуркаш усулида ишлайдиган экстракторларни чўктириш усулида ишлайдиган экстракторлардан фарқи, афзалликлари ва камчиликлари.
   
6. 
   Т1-МЭМ ва МЭ3 линияларининг ўзаро фарқлари нималардан иборат?
   
7. 
   Т1- МЭМ линиясининг технологик схемасини баён қилинг.
   
8. 
   Т1-МЭМ линиясида мисцелллани тозалаш ва бирламчи дистилляциялаш.
   
9. 
   “Экстехник” экстракция линиясининг технологик схемасини баён қилинг.
   
10. 
    НД-1250 экстракторида экстракциялаш жараёнини қандай
    

жадаллаштириш мумкин?

11. 
    Декантаторнинг вазифаси, тузилиши ва ишлаши.
    

10-БОБ. ЎСИМЛИК МОЙЛАРИНИ БИРЛАМЧИ ТОЗАЛАШ

Пресслаб ва экстракциялаб олинган ўсимлик мойлари кўп компонентли мураккаб система бўлиб, уларда глицеридлардан ташқари механик аралашмалар ва ҳамроҳ моддалар бўлади.

Механик аралашмалар мойга уни олиш жараёнида тушиб қолади ва қаттиқ заррачали мойли маҳсулот ҳисобланади. Уларнинг бўлиши мойнинг сифати ва биологик қийматини пасайтиради, органолептик хусусиятларини ёмонлаштиради, қайта ишлашнинг кейинги босқич жараёнларини қийинлаштиради ва ҳоказо.
Юқори сифатли ўсимлик мойини фақатгина уни, яхшилаб тозалангандан кейингина олиш мумкин. Тозалашни шартли равишда бирламчи ва рафинация деб номланувчи тугал тозалаш босқичларига ажратиш мумкин.
Бирламчи тозалаш, механик аралашмаларни мойдан йўқотиш бўлиб, ўсимлик мойлари ишлаб чиқариш жараёнининг ажралмас қисми ҳисобланади ва мой олиниши билан дарҳол амалга оширилади.
Юқори сифатли мойларни олиш учун уларни яхшилаб тозалаш, яъни бирламчи тозалаш ва чуқур тозалаш-рафинациялаш керак.
Бирламчи тозалаш жараёни мойларни механик аралашмалардан тозалашдан иборат бўлиб, ўсимлик мойлари ишлаб чиқариш жараёнининг ажралмас қисми ҳисобланади ва мойни ажратиб олгандан сўнг вақт ўтказмасдан дарҳол амалга оширилади.