Таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

 
Қисқа хулосалар 
Интернет ҳаммамиз учун одатий бўлиб қолган оммавий ахборот 
воситаларидан фарқ қилувчи янги алоқа ва мулоқот муҳитини 
ифодалайди. Бунинг натижаси сифатида анъанавий бизнес юритиш ва 
маркетинг усулларидан бир қатор ҳолларда ҳозирги кўринишида 
Интернет дунѐсига нисбатан фойдаланиб бўлмайди. Интернетнинг 
кенг имкониятлари замонавий компаниялар олдига улардан тижорат 
фаолиятида самарали фойдаланиш бўйича мураккаб вазифа қўяди 
ҳамда бизнес юритишнинг эски усулларини янги шароитларга 
мослаштириш ѐки янги усуллар ишлаб чиқишни талаб қилади. 
Интернет пайдо бўлган кунидан бошлаб ахборот тарқатишнинг 
яхлит бир муҳитини яратиши лозим бўлган лойиҳадан кундан-кунга 
тижорат 
уни 
ҳаракатлантирувчи 
кучга 
айланиб 
бораѐтган 
марказлашмаган 
тармоққача 
бўлган 
йўлни 
босиб 
ўтди. 
Фойдаланувчиларнинг 
ўзи 
навигация 
жараѐнини 
бошқарувчи 
Интернет муҳитида тижорат фаолиятининг муваффақиятга эришиши 
бизнес уларнинг манфаатларини қанчалик ҳисобга олиши билан 
белгиланиши мумкин, бунинг учун эса улар ким, уларнинг 
эҳтиѐжлари, дид-истаклари, хулқ-атвор моделлари қандай эканлигини 
билиш зарур.
Интернетда 
унинг 
мулоқот 
доираси 
тавсифномаларини 
ўрганишга йўналтирилган тадқиқотлар бу саволларга жавоб топиши 
мўлжалланган. Унинг асосий тавсифномалари қаторига Тармоқ ва 
унинг айрим сайтлари мулоқот доираси ҳажми, унинг ижтимоий-
демографик суръати, истеъмол кўрсаткичлари ва ҳоказоларни 
кўрсатиш мумкин. 
Интернет компаниялар ва уларнинг мижозлари ўртасида 
индивидуал алоқаларни шакллантириш учун мисли кўрилмаган 
имкониятлар тақдим этади. Бу имкониятлар муваффақиятли бизнес 

---

106 
юритиш бўйича замонаий тенденциялар билан узвий алоқада бўлиб, 
улар орасида асосий рақобатли афзалликлардан бири мижозларнинг 
компанияга мойиллигини шакллантириш ва уларнинг қониққанлик 
даражасини ошириш учун улар билан ўзаро алоқани йўлга қўйиш ва 
қўллаб-қувватлаш ҳисобланади. 
Маҳсулот сотишнинг белгиланган даражада бўлишини қўллаб-
қувватлаш учун компания ўз фаолиятида иккита асосий йўналишни: 
янги харидорларни жалб қилиш ва мавжуд харидорлар билан 
муносабатларни 
қўллаб-қувватлашни 
ҳисобга 
олиши 
зарур. 
Иқтисодий фойда нуқтаи назаридан янги харидор топгандан кўра 
доимий харидорлар билан ўзаро муносабатларни қўллаб-қувватлаш 
нисбатан арзонроқ.