Таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Бухгалтерия ҳисобида 
қўлланиладиган хужжатлар 
Мақсадига кўра 
1.Гувоҳлик берувчи 
2.Фармойиш берувчи 
3.Фармойиш ва гувоҳлик берувчи 
4.Бухгалтерлик ҳисоб-китоби 
Тузиш тартибига 
кўра 
1.Бошланғич хужжатлар 
2.Йиғма хужжатлар 
Акс эттириш 
усулига кўра 
1.Бир маротабалик операцияларни акс 
эттирувчи хужжатлар 
2.Кўп маротабалик операцияларни акс 
эттирувчи хужжатлар 
Тузилган жойига 
кўра 
1.Ички хужжатлар 
2.Ташқи хужжатлар

---

 
Бухгалтерия ҳисобида қўлланиладиган хужжатларни 
таснифлаш асослари 
 
Бошланғич ҳужжатлар деб хўжалик операцияси содир бўлган 
вақтда тузилган ҳужжатлар тушунилади. Барча гувоҳлик берувчи 
ҳужжатлар бошланғич ҳужжатлар ҳисобланади. 
Йиғма ҳужжатлар деганда бошланғич ҳужжатлар асосида тузилган 
ва уларнинг маълумотларини маълум давр учун жамлаб берадиган 
ҳужжатлар тушунилади. Бундай ҳужжатларга моддий ҳисоботлар, аванс 
ҳисоботлари, товар-пул ҳисоботлари, банк кўчирмалари ва бошқалар 
киради. 
Акс эттириш усулларига кўра бухгалтерия ҳужжатлари бир 
маротаба юз берган ва кўп маротаба юз берган операцияларни акс 
эттирадиган ҳужжатларга бўлинади. 
Бир маротаба юз берган операцияларни акс эттирувчи 
ҳужжатлар деганда фақат битта операцияни у юз берган вақтда акс 
эттирувчи ҳужжатлар тушунилади, масалан, пулни кассага кирим 
қилганда тузилган кирим касса ордери, товар жўнатилганда тузилган 
счѐт- фактура ва шу каби ҳужжатлар. 
Кўп маротаба юз берган операцияларни акс эттирувчи 
ҳужжатлар деганда бир хил мазмундаги ва кўп такрорланиб тутувчи 
хўжалик операцияларни маълум бир даврда (масалан хафта , ўн кунлик, 
бир ой ичида) битта ҳужжат билан расмийлаштирувчи ҳужжатлар 
туқунилади, масалан омбордан ишлаб чиқаришга хар куни бериладиган 
материаллар бир ҳафта, ўн кун ѐки бир ойга очилган битта забор листи 
билан расмийлаштирилиши мумкин. Бундай ҳужжатлар бошланғич 
ҳужжатлар сонини камайишига, уларни тузиш ва ишловига кетадиган 
вақтни анчагина тежалишига олиб келади.
Тузилган жойига кўра ҳужжатлар ички ва ташқи ҳужжатларга 
бўлинади.