Ta`lim sifatini boshqarishda fransiya ta’lim tizimi tajribasi reja: Fransiyada ta’lim tizimining shakllanishi 2

3-reja: Yaponiyada oliy ta`lim va ilmiy faoliyat.

Yaponiyada pedagog kadrlar tayyorlash sifatiga juda katta talablar qo’yiladi. Bu talablar shundayki, mazkur kasbga iqtidorli va yo’nalishi to’g’ri kelmaydigan tasodifiy kishilarning kirib qolishiga yo’l qo’yilmaydi.

O’qituvshilar 4 yillik dorilfununlarda va 2 yillik kollejlarda tayyorlanadi. Bu o’quv yurtlarining bitiruvchilariga birinchi va ikkinchi darajali guvohnoma beriladi.

Yapon o’qituvchilarning jamiyatda tutgan obro’-e`tibori katta. Binobarin ularning maoshlari ham yuqori, 74 foiz o’qituvchi jamoa va kasb-korlik asotsiatsiyasiga a`zo.

Oliy ta`lim doirasiga Yaponiyada universitetlarnigina kiritish mumkin. Birinshi dorilfunun 1886 yilda Tokioda tashkil etildi. Lekin bu dorilfununga oliy tabaqali aslzodalarning bolalari qabul qilinardi.

1946 yilda qabul qilingan Konstitusiya Yaponiya fuqarolarining ta`lim sohasidagi huquq va burсhlarini belgilab berdi. Unda «Layoqatiga ko’ra barсha fuqarolar bilim olish huquqiga ega. Barсha bolalar bepul umumiy ta`lim olishlari shart» ekanligi belgilab qo’yilgan.

Muhtoj oilalarning bolalari mahalliy va milliy boshqaruv tashkilotlari tomonidan ajratilgan mablag’lar hisobiga bepul nonushta qilish, o’quv qurollari olish, tibbiy xizmatdan bahramand bo’lish imtiyozlariga egadirlar. Bundan tashqari ularga bepul sayohatlar va boshqa ko’ngiloсhar tadbirlar uyushtiriladi.

Dorilfununlarga katta o’rta maktablar yoki 12 yillik oddiy dasturda faoliyat ko’rsatuvchi maktablarning bitiruvchilari qabul qilinadilar.

Ma`lumotlarga ko’ra, bu mamlakatda 460 ta universitet bo’lib, ulardan 95 tasi davlat tasarrufida, 34 tasi munisipal, 331 tasi xususiydir. Ularda 1 million 843 ming talaba tahsil oladi. Talabalarning 77,4 foizi yigitlar, 22,6 foizi qizlardir. Aspiranturalarda tahsil olayotgan aspirantlarning bor yo’g’i 12,9 foizi ayollar bo’lib, ular asosan gumanitar fanlar, san`at, maorif va dorishunoslik sohasida izlanishlar olib boradilar.

Kafedralar tarkibiga asosan professor, dotsent va o’qituvchi kiradi. Kafedra a`zosi 4 nafar yuqori kurs talabasini bakalavr dasturida, 4 nafarini magistr va 3 nafarini doktorantura dasturida tayyorlashga mas`uldir. Kafedralarga shu yo’sinda biriktirilgan talabalar xuddi ilmiy-tekshirish guruhlaridagidek faoliyat ko’rsatadilar.

Dorilfununlarda tahsil olayotgan talabalar o’rtasida kasb nisbati quyidagicha:

 Ijtimoiy-iqtisodiy fanlar 40 foiz;

 Texnik fanlar 20 foiz;

 Gumanitar fanlar 14 foiz;

 Pedagogik fanlar 8 foiz;

 Qishloq xo’jalik, tibbiyot, tabiiy fanlar 3 foiz;

Yapon dorilfununlarida talabalar o’quv jarayonida 140-150 sinov birligi topshiradilar.

Ularda baho mezoni – «a`lo», «yaxshi», «qoniqarli», «qoniqarsiz».