Ta'lim jarayonida didaktik o'yinli texnologiyalar didaktik o'yinli

 
 
 

---

 
MATEMATIK POYEZD 
300- DIUmaktabining matematika 
o'qituvchisi, Xalq ta'limi a'lochisi 
Shaniyazova M.M. 
Bir bor ekan, bir yo’q ekan, qirg’ovul qizil ekan, dumlari uzun ekan, 
chumchuq chaqimchi ekan, qarg’a qaqimchi ekan. Qadim-qadim zamonda 
“Matematika” mamlakatida, “Arifmetika”shahrida “Raqam” lar oilasi yashar 
ekanlar. Oila boshlig’i “9” ota bo’lib, u oila ichida eng kattasi, bosigi, aqllisi 
ekan. Uning rafiqasi “8” otin o’z farzandlarini sevuvchi, mehribon ona ekan. 
Ularning bir-biridan shirin, asal farzandlari bor ekan. Farzandlarning eng kattasi 
“7 jon” bo’lib, qaddi qomati kelishgan, yurganda qaddini g’oz tutib yuradigan 
yigit ekan. Qizlari “6 oy” esa to’lin oydek ekan. “5- suluv” ni aytmaysizmi, 
kamtarin, kamsuqum, yuzidan nur yog’armish. Quvnoq ”4- bonu” ni tanimagan 
odam yo’q ekan, tezda hamma bilan kirishib ketar ekan. Ulardan tashqari qizi 
“3-bibi”, o’g’illari “2-toy”, “1-xon”, “0-jon” lar bor ekan. “0-jon” hammasidan 
kichik bo’lib, juda nozik ekan. “8-ona” unga har kuni alla aytib uxlatar ekan.
Uxla ko’zim, no’ljonim, 
Tong ham yaqin oppog’im. 
Yetti soat, yetti minut,
O’tar ketar toychog’im. 
Uxlar 14 mushukcha
Qiriq sichqon ham uyquda.
Yuz pudlik fil kuladi, 
Ming birinchi tushida.
Uxla ko’zim, no’ljonim, 
Tong ham yaqin oppog’im. 
Yetti soat, yetti minut,
O’tar ketar toychog’im. 
Istasang tez ulg’aymoq, 
Bo’lma asti shoshqaloq. 
Kamtarlik qilaversang, 
Bo’lasan baquvatroq. 
Uxla ko’zim, no’ljonim, 
Tong ham yaqin oppog’im. 
Yetti soat, yetti minut,
O’tar ketar toychog’im. 

---

Onasi shuncha harakat qilsa ham “0 jon” xadeganda uxlayvermabdi. Bundan 
norozi bo’lgan “8-ona” o’g’lini yengilgina shapatiladi:
- uxla-e, bemaza! Tong otishiga 7 soatu 4 yarim minut qoldi. Darrov uxlamasang 
umrbod no’lligingcha qolib ketasan. Uxla! Kimga gapiryapman?
Shunday deb “8-ona” beshikka qaradi. Ne ko’z bilan ko’rsinki, “0-jon” 
birdaniga g’oyib bo’lib qolibdi.
- Voydod, voydod, bolam qani, bolam qani? Yordam bering, yordam bering! 
Uni yana bitta o’quvchi unitib qoldirganga o’xshaydi. Shundan beri hali no’ljon 
topilmabdi. Bizga ham yordam so'rab xat yuborishibdi. Xo’sh nima deysizlar, 
yordam beramizmi?
Sinfda 4 ta guruh o’tiribdi : 5
a
,5
b
,5
g
,5
d
. Ular yordamida “no’ljon” ni izlashga 
harakat qilib ko’ramiz. Buning uchun bizga “Matematik po’yezd " kerak. Bu 
po’yezdga shunchaki o’tirib bo’lmaydi. Faqatgina bu yerdagi topshiriqlarni 
to’g’ri bajargan o’quvchilargina o’tira olishi mumkin.
Matematik po’yezdning 3 ta vago’ni bo’lib, 1vago’n-kupeli, 2vagon- plaskard, 
3-vago’n-umumiy. Kupeli vago’nga oliy darajali xizmat ko’rsatiladi: bemalol 
uxlab ketish mumkin, ovqat-choy ham keltirib berishadi. Dam olayotgan paytda 
hech kim xalaqit bermaydi.
2-vago’n plasko’rd-vago’n bo’lib, o’rtacha xizmat ko’rsatiladi: o’rindiqlarda 
uxlab ketishmumkin, lekin eshigi bo’lmaganligi sababli u yerdan bu yerga 
odamlarning shovqini eshtilib turadi. Joy beriladi, lekin ovqat berilmaydi.
3-vago’n umumiy vago’n bo’lib, unda uxlab ketish mumkin emas, faqat o’tirish 
mumkin, joy ham, ovqat ham berilmaydi.
Bu erdagi topshiriqlarni qaysi guruh tez, aniq, to’g’ri topsa- kupeli 
vago’ndan, 2-bo’lib bajarsa- plasko’rd vago’ndan, 3-bo’lib bajarsa- umumiy 
vago’ndan joy olishi mumkin. “Algebra” shahriga yetib borgunicha qancha 
stansiya bo’lsa, har bir stansityada yangi topshiriqlar beriladi. Har bir guruhning 
vago’ni almashishi mumkin. Shartlar tushunarlimi? Unda boshladik.