Talabalari uchun darslik

parchalanadi. Fenilalanindan melaninni hosil b o £lishi bir necha
bosqichlardan tashkil topgan bo‘lib, har bir bosqichdagi oraliq moddalar
alohida-alohida gen - fermentlar ta’sirida sintezlanadi.
Mabodo fenilalanindan melaninni hosil bo‘lishida qatnashadigan biror
fermentni sintezlovchi gen mutatsiyaga uchrasa, u holda fenilalanin
hujayrada to‘planib qoladi va oqibatda u boshqa ferment ta’sirida feniluzum
kislotaga aylanadi. Feniluzum, oksipirouzum kislotalarni hujayrada
to‘planishi esa albinizm, alkeptonuriya va fenilketonuriya kabi kasalliklarini
kelib chiqishiga olib keladi.
Tirik mavjudotlardagi organlar sistemasi ulaming har birini o ‘ziga
xos tuzilishi va funksiyasi hujayralardagi boshqa organlar sistemasi va
oqsillaiga bog‘liq. 3mbrional rivojlanish paytida iste’mol qilinadigan ozuqa
hisobiga nuklein kislotalardagi genlar har xil oqsillar, rRNK, tRNK,
gomionlarni, fermentlami sintezlashda qatnashadilar.
Murtak hosil bo‘lishi oldingi va ertangi bosqichida RNKlar sintezini
dinamikasi, ularning transkripsiyasi yagona mexanizm tomonidan
boshqariladi. Lekin bu mexanizm nima ekanligi hali aniqlanmagan.
Ontogenez ilk bosqichlarini molekular asoslarini tadqiq qilishda u
yoki bu RNK, oqsillar rivojlanishning qaysi bosqichida sintezlanadi,
qaysi bosqichda ular o ‘z vazifasini o £taydi, degan muammo nihoyatda
muhim sanaladi. Ontogenezning ilk bosqichlari ustida olib boriladigan
molekular biologiya tadqiqotlarining ikkinchi maqsadi har xil
blastomerlarda, murtak qismlarida, hujayralaridagi va hokazolardagi RNK
va oqsillarning sifat jihatdan tafovutini o £rganishdan iborat. Bu sohada

---

olingan ma’lumotlar murtakning har xil qismlarida va hujayralarida RNK