Talabalari uchun darslik

va oqsillarning miqdori jihatdan farq qilishiga oiddir. A.A.Neyfax
tajribalarida murtakning gastrula davrigacha bo‘lgan bosqichlariga kobalt,
ultrabinafsha nurlar bilan ta’sir qilinganda nurlanish gastrulaga ta’sir
ko‘rsata olmasligini ko‘rsatdi. Smbriogenezning turli bosqichlarida nur
bilan ta’sir ko‘rsatish orqali A.A.Neyfax qaysi davigacha yadro 
0
‘zining
totipotent — bir butunligini saqlab qolishini aniqlab uni yadroning
morfogenetik davri deb nomladi. Tajribalardan ma’lum b oiish ich a
embrional rivojlanishning turli bosqichlarida har xil genlar faollik
ko‘rsatadilar va oqsillar sintezlana boshlaydi. Shu bilan bir qatorda
homilaning rivojlanishi vaqtida uning har xil qismlarini bir-biriga ta’siri
orta boradi. Bir asos hujayralar ikkinchi asos hujayralarga ta’sir ko‘rsatib,
uning rivojlanishini boshqaradi. Bunday ta’sir xili embrional induksiya
deb ataladi. Masalan, tovuqlarda CpCp gen mutatsiyaga uchrasa oyoqlar
qisqa b o ‘lib qoladi. Agar shunday mutatsiyaga uchragan jo ‘janing
embrionidan oyoqni asos hujayralari olinib normal oyoqli jo ‘jalarni
embrioniga o ctkazilsa, retsipient jo £jalarda donor jo‘jalar kabi qisqaoyoq
rivojlanadi. Qisqa oyoq geni CpCp bir vaqtning o ‘zida ko‘z tuzilishiga
pleyotrop ta ’sir k o‘rsatishi aniqlangan. Binobarin, qisqa oyoqli
tovuqlaming ko‘zi kichikbo‘ladi. Mabodo qisqa oyoqli jo ‘ja embrionidan
kelgusida ko‘zni hosil qiluvchi asos hujayralar qismi normal ko‘zli jo ‘jalar
embrioniga ko‘chirilsa, retsipient jo ‘jalaming ko‘zni rivojlantiruvchi
markaz hujayralari ta’sirida donor jo‘jadan olingan ko‘z asos hujayralari
kichik ko‘zni emas, balki retsipient jo ‘jaga o ‘xshash normal ko‘z
rivojlantirish tajribada ko‘rilgan. Binobarin CpCp geni jo‘jalaming qisqa