Тадбирлар номи

3. Ҳунармандчилик янги турларининг пайдо бўлиши.
Шуниси характерлики, Туркистон ўлкасидаги, жумладан, Фарғона областp шаҳарларида вужудга келаётган ижтимоий-иқтисодий ва маданий ҳаётдаги объектив прогрессив силжишлар шаҳар ва қишлоқлардаги ҳунармандчилик саноатига ҳам ўз таъсирини ўтказмай қолмади, албатта. XX аср бошларига келиб, ҳунармандчиликда янги касблар - соатсозлик устахоналари, фотографиялар ва бошқа шу кабилар пайдо бўлди. Бу ўринда 1909 ва 1913 йилларда Андижон шаҳридаги мавжуд янги ҳунармандчилик устахоналари ҳақидаги маълумотни келтириш ўринлидир. Ўйлаймизки, бу маълумотлар вилоят миқёсида ана шундай устахоналар ҳақида умумий тушунча ҳосил қилиш ва хулоса чиқариш учун ёрдам беради.

Устахоналар номи	1909 йил			1913 йил
	Улар-нинг сони	Ишчи-лар сони	Ишлаб чиқарил-ган маҳсулот сўммаси (сўм ҳ.)	Улар-нинг сони	Ишчи-лар сони	Ишлаб чиқарил-ган маҳсулот сўммаси (сўм ҳ.)
Соатсозлик	6	9	840	11	21	30300
Мебелларга материал қоплаш устахонаси	-	-	-	3	11	20000
Муқова қиладиган устахона	4	5	1750	2	22	25900
Типо-литография	1	4	4500	-	-	-
Фотография	1	2	1500	3	12	6900
Бош кийим тикиш	10	10	3100	-	-	-
Бичув-тикувчилик	91	114	33051	89	153	26200

Жадвал шундан далолат берадики, бундай устахоналар сони 1909 йилда 113 тани, уларда ишловчилар 144 кишини, ишлаб чиқарган маҳсулоти 44741 сўмни ташкил этган бўлса, 1913 йилга келиб уларнинг умумий сони 5 тага камайиб 108 тани ташкил этгани ҳолда, ишловчилар сони 75 тага ортиб 219 нафарни, йиллик ишлаб чиқариш қиймати 64559 сўмга кўпайиб 109300 сўмни ташкил этади. Келтирилган материаллар шуни кўрсатадики, бу устахоналарда ишлаб чиқариш концентрациялашиб борган.

Тўғри, бу устахоналарнинг баъзиларида маҳаллий аҳоли ишламасдан, балки рус усталари ишларди. Лекин вақтлар ўтиши билан секин-аста ишлаб чиқаришнинг бу турлари ҳам шаҳар аҳолисининг оддий меҳнаткаш қисми шуғулланувчи тармоққа айланиб борди.
Адабиётлар:
1. История Андижана. «Фан», Тошкент, 1980.
2. История Коканда. «Фан», Тошкент, 1982.
3. Туркистон чор Россияси мустамлакачилиги даврида. Ўзбекистоннинг янги тарихи. Биринчи китоб, «Шарқ», Тошкент, 2000.

Таянч иборалар:
1. Қўл меҳнати.
2. Шогирд ва шогирдлик.
3. Уста, устакор.
4. Дўкон.
5. Қўқон араваси.
6. Ёлланма ишчи.