36
Lektsiya-10
Ta`biyat taniw sabaqlarin oqitiw dawaminda sho`kemlestiriwdin` formasi.
Joba:
q.
Mektepte - sabaq oqitiwdi sho`lkemlestiriwdin` tiykarg`i formasi.
w
. Ha`zirgi ta`biyattaniw sabag`ina qoyilatug`in tiykarg`i talaplar
e.
Ta`rbiyalawshi, didaktikaliq, psixologiyaliq, gigienaliq talaplar.
Tayanish tu`sinik:
Didaktika, psixologiya, ta`biyattaniw sabag`i, sabaq ha`m sabaqliq.
Sabaq- mug`allimnin` klass penen alip baratug`in oqitiw- ta`rbiyalaw jumisin
sho`lkemlestiriwdin` tiykarg`i formasi bolip tabiladi. Sabaqta barliq oqitiw- ta`rbiyalaw
sistemasi, oqitiw metodlarinin` usillarinin` ha`m qurallarinin` kompleksi iske asiriladi.
Sabaqta gurrin`.gurrin`lesiw metodlari ko`rgizbeli qollanbalardi, ta`jiriybelerdi, praktikaliq
jumisti demonstratsiyalap jasap ko`rsetiw arqali paydalaniladi.
1.
Sho`lkemlestiriw momenti (sa`lemlesiw,
kelmegen oqiwshilardi belgilew,
jumisqa tayarliq).
2.
Uy tapsirmasinin` orinlaniwin tekseriw (oqiwshilarg`a burinnan belgili
bolg`an qollanbalardi yamasa ta`jiriybelerdi paydalanip soraw-juwap o`tkeriw).
3.
Jan`a materialdi uyreniw, jan`a tema boyinsha kirispe gurrin`lesiw o`tkeriw,
praktikaliq jumis, mug`allimnin` gurin`i, sabaqta uyreniliwi kerek bolg`an qubilislarda
baqlawlar
jurgiziw,sabaq barisinda da`pterlerge jazip bariw lar,suwretlerin saldiriw,
oqitiwdin` texnikaliq qurallarinan paydalaniu.
4.
Sabaqta uyrenilgen materialardi tekseriw ha`m bekkemleu.Bunda jan`a
materiallardin` burin o`tilgen materiallar menen baylanistiriw ha`m jan`a temani tusindiriu.
5.
Qiziqli materiallardi paydalaniwdan ibarat.
6.
Uyge tapsirma beriu.
Ta`biyattaniw sabag`inda qoyilatug`in uliwma talaplar to`mendegishe.
-
oqiwshilardi ta`biyattag`i ma`wsimlik o`zgerisler haqqindag`i.o`z ulkemizdin`
ta`biyati haqqindag`i elimizdin` ta`biyatinin` ha`r qiylilig`i, jerdin` formasi, rel`efi,
adamlardin` den sawlig`in` qorg`aw haqqindag`i bilimler menen qurallandiriu.
-
Joqarg`i klasslardag`i botanika,
zoologiya, geografiya,anatomiya boyinsha
oqiw materialin o`zlestiriw ushin tayarliq ko`riwge ja`rdem beriwlerin qa`liplestiriw,
-
ha`r ta`repleme garmonikaliq rawajlandiriwg`a erisiw,
-
ta`jiriybelerdi praktikaliq jumislardi,ekskursiyalardi,baqlawlardi o`tkeriwge
o`zinshelikti. Do`retiwshilik aktivlilikti qa`liplestiriw,
-
ta`biyattaniw xarakterindegi kitaplardan ha`m jurnallardan
bilimlerdi iyelew
uqibin islep shig`iw,
-
miynet suyiwshilikti,klassta ha`m oqiw-ta`jiriybe uchastkasinda miynet etiwge
ko`nlikpelerdi ta`rbiyalaw,
-
ta`biyattaniwdi uyreniwge bilim beriwshi qizig`iwshiliqti qa`liplestiriu.
Bul
talaplardi
sha`rtli
turde
bilim
beriwshi,
ta`rbiyalawshi,didaktikaliu.psixolgiyaliq,gigienaliq talaplarg`a biriktiredi.
O`zbekistan Respublikasinin` g`a`rezsizliginin` sharapatina baylanisli, ideologiyaliq,
milliy ideyag`a, g`a`rezsiz ma`mleketimizdin` jas kadrlarina materialistlik dialektikaliq ilimiy
ko`z-qarasti qa`liplestiriwge, Watandi suyiwge, Ana ta`biyatti asirap abaylawg`a ta`rbiyalaw
bolip tabiladi.
Ta`biyattaniw sabaqlari mektep oqiwshilarin- milliy-ideyag`a.
Miynetke, a`dep-
ekramliliqqa, ekologiyaliq ta`rbiyag`a, fizikaliq ta`rbiyalaw birligin ta`miyinleydi ha`m ulken
ta`rbiyaliq a`hmiyetlik iyeboladi. Sonday-aq ta`biyattaniw sabaqlarinda jas o`spirim a`wladti
ekologiyaliq ta`rbiyalaw ushin ken` mumkinshilik aship beriledi. Olardin` ruwxin, ta`biyatti
asirawg`a, o`simlik ha`m haywanlardi qorg`awga, ta`biyatqa bolg`an suyispenshiligin
37
oyatadi. Ta`biyattaniw sabag`inda jan`a materiallardin` uyreniliw waqtin duris tan`lap aliw
ulken a`hmiyetkeiye boladi. Oqitiwdin` ha`zirgi zaman texnikaliq qurallarin sheber
paydalaniw oqitiw miynetinin` kushliligin ,oqitiw protsessinnin` texnikaliq ma`deniyattin
arttiradi. Biraq bul qurallardi tabisli
qollaniw ushin metodikaliq, texnikaliq bilimlerdi,
mug`allimnin` ko`nlikpelerin ha`m uqipliliqlarin mudami jetilistirip bariw lazim.
Ta`biyattaniw sabag`inin` plani xa`m konspektin duziwde mug`allim xa`rbir
oqiwshinin` psixologiyaliq ayirmashiliqlarin onin` oylaw tipin (do`retiwshiligin yamasa
bunin` joq ekenin), yadinin` turin (iqtiyarli yamasa iqtiyarli emes ekenin), biliw, yadqa
tusiriw, yadlaw,
aytip beriw uqibin, diqqatli ekenin (uyreniw predmetin oylaw ko`riw
uqipliliqlarin) oylawlarin (do`retiwshilik uqipliliqlarin), iqtiyarlig`in (o`zinin` aldinda
keleshekte ha`m jaqin kunlerdegi maqseilerdi qoya biliw ha`m olarg`a erisiw uqipliliqlarin),
emotsional`liq aktivligin esapqa aliwi tiyis. Oqiwshilardin` ta`biyatqa bolg`an qatnasina
olardin` psixologiyaliq keyipi ta`sir etedi, bunday keyip ekuskursiyalar, baqlawlar, praktikaliq
jumislar, mug`allimnin` emotsional`liq gurrin`leri waqtinda juz beredi. Mug`allimnin`
psixologiyaliq keypi sol zamatta-aq okiwshilarg`a ta`sir jasaytug`inin esapqa aliw zurur.
Sonliqtan pedagogikaliq takttin` saqlaniwi sabaqtin` pedagogikaliq tabis keltiriwin
ta`miyinlewshi basli talaplardin` biri bolip tabiladi.
Klassta
tiyisli temperaturaliq rejimdi, tiyisli jaqtilandiriw normallarin ha`m basqa da
sawliqg`inin` girewi bolip tabiladi.
Ta`biyataniw sabaqlarinin` na`tejeliligin joqarilatiw ushin olarg`a tayarliq ko`riwdi
sabaqlardin` sho`lkemlestirilip duziliwin, strukturasin aniq oylap ko`rip, praktikaliq
tapsirmalardi (oqitiw-ta`jiriybe uchastkasinda janli ta`biyat muyeshinde, haywanatlardi
kutiwden yamasa olar menen oynap bolg`annan keyin) orinlawda jekke gigiena ma`selelerine
ayriqsha diqqat awdariw za`rur.
Do'stlaringiz bilan baham: 
