Табиятты ом кк

 Klasslarda ta`biyat taniw pa`ninin` mazmuni. 
Ta`biyattaniw pa`ni «A`tirapimizdag`i ta`biyat penen tanistiriw» kursinin` dawami 
bolip tabiladi. Ta`biyattaniw pa`nine e-r klasslarda oqitiwdin` maqseti oqiwshilardin` ta`biyat 
predmetleri xa`m qubilislari xaqqindag`i elementar bilimlerin ken`eytiriwden, ta`biyattag`i 
sonday-aq adamnin` xa`m ta`biyattin` arasindag`i o`z-ara baylanislardi qolayli misallara 
ko`rsetiwden, ta`biyatti paydalaniw xa`r qorg`aw boyinsha islenetug`in adamlardin` miyneti 
menen tanistiriwdan, za`ru`rli praktikaliq uqipliliqlardi rawajlandiriwdan xa`m usi tiykarda 
ilimiy materialistlik ko`z-qarasti qa`liplestiriwden, oqiwshilardin` ekologiyaliq, estetikaliq, 
patriotliq ta`rbiyasin iske asiriwdan ibarat bolip tabiladi. 
Ta`biyattaniw kursinin` waziypasi- balalardi tek oqitiw programmasinin` tarawlarina 
sa`ykes keletug`in jan`a bilimler menen qurallandiriw g`ana emes, al qxa`m w-klasslarda 
ta`biyat xaqqindagi tusiniklerdi teren`letiw, uliwmalastiriw bolip tabiladi. 
Ekologiyaliq bilim beriw maqsetlerine tiykarlana otirip, ta`biyat aniw pa`ni en` 
a`xmiyetli ma`selelerdin` birin-oqiwshilardin` adamnin` ta`biyatqa bolg`an ta`siri menen 
tanistiriwdi xa`m ta`biyatti ja`miyettin` ruxiy kushlerinin` da`regi retinde tusiniwdi 
rawajlandiriwdi alg`a waziypa etipqoyadi. 
Birinshi tarawdi uyreniw ulkeni uyreniw printsipi boyinsha iske asiriladi. 
Xa`r bir tarawdi uyreniwde Kommunistlik partiyanin` xa`m Sovet xukimetinin` 
xaliqtin`, a`sirese balalardin` den sawlig`i xaqqindag`i g`amqorlig`i ayqin sa`wleleniwi tiyis. 
«Adamnin` ta`biyatti paydalaniwi xa`m qorg`awi» tarawi ta`biyat taniw kursin 
tamamlaydi xa`m oqiwshilardin` alg`an bilimlerin uliwmalastiradi. 
Oqiwshilar ta`biyatti qorg`aw boyinsha nizamli aktler menen tanisadi, olardi orinlaw 
xerbir sovet grajdaninin waziypasi ekenin biledi, qanday paydali isler o`lerinin` qolinan 
keletug`in bilip aladi xem olarg`a aktiv qatnasadi. 
Ta`biyat taniw kursin uyreniwde ta`biyattag`i baqlawlar, ta`jriybeler, praktikaliq 
jumislar jetekshi orindi iyeleydi. 
Mektepte 
ulkeni 
uyreniwdegi 
waziypa-oqitiw 
ta`rbiyalaw 
maqsetlerinde 
oqiwshilardin` o`z ulkesinin territoriyasin xer kiyli da`rekler boyinsha xem tikkeley 
baqlawlari tiykarinda xer ta`repleme uyreniwinen ibarat bolip tabiladi. 

---

22
Ulkeni uyreniw-turmis penenbaylanistin` quretli qurali bolip tabiladi. Ulkeni uyreniw 
oqiwshilardin` ko`pshiligi ushin mektepti pitkergennen keyin jergilikli sanaat xem awil 
xojalig` ka`rxanalarina jumis islewge bariwina baylanisli ayriqsha a`xmiyetke iye boladi. 
Ulkeni uyreniw printsipi ta`biyattaniw pa`ninin` teoriyaliq kursinin` oqiwshilardin` 
o`z ulkesinin` ta`biyati menen tikkeley qarim-qatnas jasawinda alatug`in bilimleri menen 
bolg`an sistemali baylanislarin o`z ishine aladi. Ulkeni uyreniw bilimlerin minnetli turde 
paydalaniw- ulkeni uyreniwdi oqitiwdin` basli waziypasi bolip tabiladi. 
Ulkeni uyreniw printsipi ta`biyat taniw pa`nin oqitiwda ko`plegen didaktikaliq 
printsiplerdi (oqitiwdin` qolaylilig`in xa`m ko`rgizbeligin belgiliden belgisizge o`tiwdi 
jaqinnan alisqa o`tiwdi) paydalaniwg`a mumkinshilik beredi. 
Jergilikli ulkeni uyreniw materiali mug`allim ta`repinen ta`biyat taniw pa`ninin` barliq 
tarawlarin oqitiwda tusindiriwler, salistiriwlar xem suwretlep ko`rsetiwler ushin, al oqiwshilar 
ta`repinen ko`plegen ta`biyg`iy qubilislardi tikkeley biliw ushin paydalaniladi. O`z ulkesi 
xaqqindag`i konkret bilimlerge tiykarlana otirip, oqiwshilar o`z tusiniklerin ken`eyttiredi,bul 
olarda uliwma ta`biyat taniw tusiniklerin qa`liplestiriwge mumkinshilik beredi. Ulkeni 
uyreniw printsipin sistemali turde paydalaniw mektepte aling`an teoriyaliq bilimlerdi ha`m 
uqipliliqlardi turmis penen baylanistiriwg`a (misali awil xojaliq jumislarin otkeriwdin` en` 
qolayli mu`ddetlerin aniqlaw ushin xawa rayin aldinnan aytip beriw o`tkeldin`
qa`wipsizligin ta`minlew maqsetinde da`r`yanin` ag`iw rejimin baqlaw jergilikli
xojaliq sho`lkemler ushin paydali o`simliklerdi jiynaw ha`m .t . b.lar). 
Uliwmalastiriw sabaqlarda progromanin` u`yreniletugin temalari menen
baylanistirip alip bariliwi tiyis. Tuwilg`an u`lkemizdi u`yreniw ta`biyattaniw pa`ninin` 
uliwma kursin u`yreniw menen bir qatarda otkeriliwi tiyis e-r klasslarda u`lkeni u`yreniwdi 
izertlewdin` a`hmiyetli bolimi-topiraqlardin`, osimlikler ha`m haywanlar du`nyasinin` 
xarakteristikasin du`ziw, ta`biyatti qorg`aw bolip tabiladi. En` a`piwayi u`lkeni u`yreniw 
baqlawlari ha`m oqiwshilardin` baslawish mektepte shig`arg`an juwmaqlari olardin` 
sanasinda toplanip ha`m praktikaliq turmista jane ta`biyatta bunnan keyingi u`yreniwde 
za`ru`rli bolg`an tiykarg`i ta`biyattaniw tu`siniklerin qaliplestiriw u`shin baza xizmet etedi.