Tabiiy tolalar va matoga ishlov berish

21-Tematik ma’ruza
Mavzu: Tovar belgilalini xalqaro rо‘yxatga olish.


Reja:
1. Мадрид битими


Мадрид битими
Олдинги бобларда кўрсатиб ўтганимиздек, товар белгисининг ҳар қандай давлатнинг ҳудудидаги ҳуқуқий муҳофазаси уни рўйхатга олиттт кучга киргандан сўнг юзага келади. Фацат рўйхатга олингандан кейингина талабнома берувчи товар белгисининг эгаси деган мацомни ва белги учун тегигили мутлац ҳуцуцларни олади. Шунинг учун товар белгисининг хорижий рўйхатга олиниши ўз маҳсулотини ўша мамлакатга экспорт қилаётган корхона бизнеси муваффақиятли бўлишининг мажбурий шартларидан бири ҳисобланади. Бунинг акси эса маҳсулот экспорт қилувчини рақобатчилар ёки "қароқчилар" олдида ҳимоясиз қилиб қўяди ва бу уларга ўзларининг кўпинча сифатсиз бўлган маҳсулотларини бошқаларнинг товар белгиси остида жазоланишдан чўчимай сотиттт имкониятини беради.
Ихтиролар каби товар белгилари ҳам бир неча йўллар билан хорижда рўйхатга олиниши мумкин.
Биринчи йўли Париж Конвенциясидан иборат. Белгиларни рўйхатга олиш ихтиролар ва саноат намуналарини патентлаш амалиётига ўхшашдир. Асосий фарқ Конвенция имтиёзи ихтиролар ҳолатидаги каби 12 ойни эмас, балки 6 ойни ташкил қилишидан иборат.
Агар талабнома берувчи (маҳсулотни экспорт қилувчи)-нинг манфаатлари товар белгисини оз миқдордаги мамлакатларда ҳимоя қилиш билан боғлиқ бўлса, Париж Конвенциясидан фойдаланиш мақсадга мувофиқдир.
Стратегик манфаатлари товар белгисини кўпгина мамлакатларда ҳимоя қилишдан иборат бўлган талабнома берувчи учун бошқа йўл Белгиларни рўйхатга олишнинг Мадрид тизимининг тартиблари ҳисобланади.
Мадрид тизими бир вақтнинг ўзида бир неча давлатларда амал қиладиган товар белгиларини рўйхатга олишнинг халқаро тизимидан иборат.
Ҳозирги вақтда Мадрид тизими бир-бирига мутаносиб равишда амал қиладиган иккита мустақил тартибларни ўз ичига олади:

1. 
   Белгиларни халқаро рўйхатга олиш тўғрисидаги Мадрид Битимининг тартиблари;
   
2. 
   Белгиларни халқаро рўйхатга олиш тўғрисидаги Мадрид Битимига Баённоманинг тартиблари (Мадрид баённомаси).
   

Узбекистонлик талабнома берувчилар учун Узбекистон аъзоси бўлган Мадрид Битимининг тартиблари қулай ва фойдали ҳисобланади. Мадрид баённомасига келсак, Узбекистон ҳали унинг аъзоси бўлганича йўқ, демак мамлакатимиздаги талабнома берувчилар унинг афзалликларидан фойдалана олмайдилар.
Мадрид Битимининг тартибларини кўриб чицамиз.
Мадрид Битимининг моҳияти шундан иборатки, битимнинг иштирокчи мамлакатларидан бири (келиб чиқиш мамлакати)да рўйхатта олинган товар белгиси БИМТ Халқаро бюроси (Женева)да халқаро рўйхатга олиттт йўли билан бошқа иштирокчи мамлакатларда соддалаштирилган тартибда муҳофаза қилиниши мумкин. Ушбу Битимга мувофиқ рўйхатга олиттт халқаро рўйхатга олиттт ҳисобланади, чунки ҳар бир бундай рўйхатга олиш муҳофаза сўралаётган барча мамлакатларда кучга эга. Яъни талабнома берувчидан бошқа иштирокчи мамлакатларда миллий рўйхатга олиш учун ҳеч қандай қўшимча хатти-ҳаракатлар талаб қилинмайди. (халқаро патент бериш кўзда тутилмайдиган ихтиролар учун РСТ тизимидан тубдан фарқ қилишига алоҳида эътибор беринг).
Талабнома берувчи томонидан товар белгисининг ўз мамлакати (белгининг келиб чиқиш мамлакати)нинг миллий патент идорасида дастлабки рўйхатга олиниши товар белгисини халқаро рўйхатга олиш йўлидаги биринчи қадам деб ҳисобланиши мумкин. Миллий патент идорасида рўйхатга олинмаган товар белгисини халцаро рўйхатга олиш мумкин эмас.
Товар белгисини халқаро рўйхатга олиш учун талабнома келиб чиқиш мамлакатининг миллий патент идораси орқали БИМТ Халқаро бюросига тақдим этилади. Талабнома таркибига махсус бланкада тузилган ариза (19- расмда бланканинг биринчи бетини келтирганмиз) ва рўйхатга олиш учун талабнома берилаётган белгининг тасвири киради. Талабнома халқаро рўйхатга олиш сўралаётган товар ва хизматлар учун рўйхат, шунингдек уларнинг МКТУ бўйича тоифасини ўз ичига олиттти керак. Мадрид Битимининг расмий тили француз тили ҳисоблангани сабабли, халцаро талабноманинг барча материаллари фацат француз тилида тузилади.
Халқаро талабнома тақдим этишда белгиланган миқдорда халқаро божни тўланиши зарур.
Миллий патент идораси халқаро рўйхатга олиш учун талабномани олгандан кейин унинг рўйхатга олинган миллий товар белгисига мос келишини текширади ва талабнома бериш санасини белгилайди. Агар талабнома ўрнатилган талабларга мос келса, миллий патент идораси талабномани Халқаро бюрога жўнатади.