Tabiiy tolalar va matoga ishlov berish

франчайзинг ҳисобланади. Франчайзинг мустақил корхоналарнинг узвий ҳамкорлигига асосланган товар, хизмат ва технологияларнинг савдоси бўйича махсус тизимдан иборат. Европа ҳамжамияти Комиссиясининг 9087/88-сонли регламентига мувофиқ франчайзингга қуйидаги таъриф берилган (43.№1.1998): ”бу саноат ва интеллектуал мулкнинг сўнгги истеъмолчига маҳсулот сотиги ёки хизматлар кўрсатиш учун фойдаланилиши керак бўлган савдо маркалари ва товар белгилари, фирмалар номи, муаллифлик ҳуцуцлари, конструкторлик игиланмалари, "ноу-хау" ё/сг/ патентлар учун кўиша ҳуцуцидир ".
Франчайзинг тўғрисидаги шартномага кўра франчайзер (сотувчи) франчайзант (харидор)га интеллектуал мулк объекти (кўпинча товар белгиси)дан фойдаланиш учун лицензияни ўз ичига оладиган ва бир вақтнинг ўзида уни ўз фаолиятини франчайзер концепциясига мувофиқ амалга оширишни талаб қиладиган франшизани тақдим этади. Франшиза моҳиятига кўра интеллектуал мулк ҳуқуқларини ўз ичига оладиган, лекин улар билан чекланиб қолмайдиган тизимдан фойдаланиш учун лицензия ҳисобланади. Масалан, итттлаб чиқариш учун франшизага биноан франшиза эгаси итттлаб чиқарувчига муҳим ингридиентни етказиб беради ёки уни техник ахборот билан таъминлайди, шунингдек франчайзерга тегишли бўлган махфий ахборот ёки патентланган технологиядан фойдаланиш учун лицензияни беради. Бундан ташқари, франчайзант франчайзернинг товар белгиси билан товарлар итттлаб чиқариш ва сотишга ваколат олади.
Шундай цилиб, интеллектуал мулк соҳасидаги лицензия битимлари технологик алмашув, товар обороти ва давлатлар тарацциётини рагбатлантириб, замонавий халцаро ицтисодий муносабатларда муҳим рол ўйнайди.