Tabiiy ofatlar chogida xatti xarakatlar

Tabiiy ofatlar chogida xatti xarakatlar
Reja:

1. Zilzila

2. Toshqin
3. Dovullar, bo’ronlar va to’fonlar
4. Sellar va Kchkilar
Tabiiy ofatlarga zilzila, toshqin, tfonlar, sellar, Kchkilar, qor Kchkilar, lovinalar, o’rmon yong’inlari, tsiklonlar, dovullar va tabiatning boshqa qoidaga ko’ra, tsatan vujudga keladigan xodisalar kiradi. Ular insonlar xayotiy faoliyatini bzadi, goxida ularni xalokatga olib keladi, moddiy boyliklarga zaxmat yetkazadi va yo’q qilib yuboradi. Odatda tabiiy ofatlar bo’lish xavfi mavjudligidan boxabar etiladi. Axborotda kutilayotgan ofat xarakteri, uning ko’lamlari, mazkur xududda bo’lish vaqti, uning oqibatlari beriladi, shuningdek tabiiy ofatga qadar va ofat vaqtida nima chora krish tavsiya etiladi.
Zilzila
 режага
Bu tabiiy xodisa bo’lib, yerning ichki kuchlarining qudratli namoyon bo’lish oqibatida vujudga keladi. Ozod bo’lgan quvvat yer negiziga shikast yetkazib, uning ustki qatlamini vayron eo’tib, seysmik tlqin shaklida tarkaladi.
Zilzila odatda keng xududlarni z ichiga oladi va og’ir oqibatlarni keltirib chiqaradi: binolar va inshoatlarning vayronaga aylanishi, ular ostida insonlar bo’lishi xam mumkin, ommaviy yong’inlar chiqishi, kommunal- energetika tarmoqo’l arining izdan chiqishi, naqo’l iyoti kommunikatsiyalari va aloqa liniyalarining ishdan chiqishi. Ular suv ostida bo’lsa, ulkan tlqinlar-sunami vujudga keladi, ular 60 metrdan xam baland bo’lgani tufayli quruqo’l ikda katta talofatlarni .
chiqaradi
Zilzilalar chog’ida axolini kpchilik qismida ruxiy kasalliklar yuzaga keladi-insonlar z-qutqarishnidora qilmaydilar, xavotirga moyil bo’lib qoladilar.
Seysmik tumanda yashovchi zot xar qanday daqiqada kuchli zilzila ry berishi mumkin, degan fikrga kilishi lozim. Buni anglash bizga xalaqit bermasligi, ishda, maktabda, uyda va boshqa joylarda kundalik faoliyatimizdan chalgitmaslik kerak. Biroq, agar biz zilzilalarga xozirlik ko’rib kysak, zilzila sodir bo’lgan taqdirda, nelar qilish kerakligini bilib qysak, bu tavakkalni ancha-muncha pasaytirishimiz mumkin.
Zilzilalarga tayyorgarlikdagi barcha xatti-xarakatlarimiz quyidagi 3 yunalishda olib borilishi lozim:
-tavakkal darajasini kamaytirish (zilzilaga qadar tayyorgarlik tadbirlarini tkazish);
-zilzila vaqtida xatti-xarakatlar qoidalari va taro’tibini rganib chiqish va ishlab chiqish;
-zilzila oqibatlarini yengillashtirish va tugatish.
Xavfsizlikni bu tariqa oshirish jadvali boshqa tabiiy ofat turlariga xam xos.
Zilzilani avvaldan bilsangiz nima qilish zarur? Eng avvalo turli sharoitlarda-uyda, ishda, kchada, jamoatchilik joylarida (dukonda, teatrda) xatti-xarakat taro’tibini bittama-bitta ylab chiqish kerak. Avvaldan xonadonda, ishda silkinish tishini ktish mumkin bo’lgan o’ta xavfsiz joylarni aniqo’l ash zarur. Bu-kapital devorlar uymalar, burchaklar, kolonnalar oldidagi joylar va bino karkasi balkalari ostidadir. Ularni xamma bilishi lozim.
Shkaflar, etajerkalar, tokchalar, stellajlar, mebelni mustaxkamlab, shunday qyish zarurki, ayniqsa, chiqish joyini tusmasligi, eshikni yopib kuymasli kerak. Tkchalardan Og’ir jismlarni, idishlar tushib, shikast yetkazishi mumkin bo’lgan barcha buyumlarni olib qyish kerak. qandillar va boshqa yoritish asbobo’larini ishonchli qilib mustaxkamlash zarur.
yengil alanga oluvchi yoki zaxarli suyuqo’l iklari bor idishlarni yaxshisi kvartiradan olib chiqish zarur.
Yotoqxona joylarni katta oynalar, shisha tsiqo’l ardan uzoqroq joylashtirish ma’qul. Krovatlar va divanlar tepasida tokchalar, og’ir jismlar bo’lishi mumkun emas.
Dastlabki 3-5 kunga mljallangan konserva maxsulotlari va toza ichimliklar, suv zapasini xosil qilish kerak. Bularning xammasini ryo’qzakka joylab, ko’zga krinarli joyda saqo’l ash zarur.
Ichida bog’laba va dori-dao’rmonlar tplami bo’lgan birinchi o’tibbiy yordam aptechkasini avvaldan xozirlab kuyilgan xujjatlar, pullar, elektr fonarik (yoritgich), gugurt, qum solingan chelak, yong’in uchiruvchi (avtomobilniki bo’lishi xam mumkin) kabi buyumlar bilan bir qatorda qo’l ostida saqo’l ash zarur. Birinchi o’tibbiy yordam ko’rsatishda (bog’lab qyish, kon ketishini txtatish, sinishlardagi xarakatlar) yordam ko’rsatishni rganish foydadan xoli emas.
Doimo elektr nuri, quvvati, suv ta’minoti, kvartirada, pod’ezda, xonadonda gaz qanday uchirilishini yodda tutish zarur. Radiotranslyatsiya reproduktori doimo yoqilgan bo’lishi kerak, zero, u orqali kelayotgan ofat to’g’risida, uning oqibatlarini tugatish choralari xususida axborot beriladi.
Zilzila paytida inson qutqarish qanday tutmog’i lozim? Agar zilzila bo’layotganida siz bino ichkarisida bo’lsangiz, yaxshisi, dastlabki 15-20 laxza mobaynida ochiq joyga yugurib chiqish afzal. mutloqa qurilishlar, tosh devorlar, baland devorlar yaqinida turmasligi lozim.
Eshiklarda gavjumlik xosil qilmaslik kerak. Liftdan foydalanish ta’qiqo’l anadi-chunki rtada txtab turib qolishi mumkin.
Aytaylik, kuchaga chiqa olmadingiz. Avvaldan tanlangan, nisbatan xavfsiz joyga berkining-eshikni zinapoya tarafga keng ochib, tsiq (proyom) tagiga turib oling. Stol tagiga, kiyim-kechak shkafiga yashirinish mumkin, suvok, shisha, idish, yoritgichlar parchalari tegib ketishi oqibatida jaroxatlanib qolmasligi uchun qo’l lar bilan yuzingizni tusib olishingiz lozim. Xamma xolatlarda xam-deraza, oynavand tsiqo’l ardan narirok yurgan afzal. Eng xavfsiz joy-kapital devorlar oldi.
Yer osti silkinishlari paytida siz kchada bo’lib koldingiz deylik. Binolardan, elektr zatish liniyalardan uzoqrok yring. zilgan simlardan qrqing.
Agar siz-avtomashina yoki boshqa transportdasiz, yaxshisi tuxtating va yer kimirlashi o’tib ketmaguncha usha joyda qoling. Avtobusda oynani urib sindirish, eshik tomon oshikmok, bu bilan tashvishlanishga sabab xosil qilmoq, shikastlanish xavfini tug’dirmoqning keragi yo’q. Avtobuslar, tramvaylar, trolleybuslar xaydovchilari transport vositasini zlari tuxtao’tib, eshiklarni ochib qyadilar.
Kuchli yer silkinishidan sng imkon qadar uncha katta bo’lmagan vayrona tagida kolganlarga, muxtojlarga birinchi o’tibbiy yordam Ko’rsating, ozod qiling.
Xokimiyat, FM shtabi tavsiyalarini tinglash uchun radiotransliyatsiyani albatta yoking. Elektrquvirda bzilish, ziyonlar bor-yo’qo’l igini tekshirib kring, kam-kstni bartaraf eting yoki xonadoningizda elektr quvvatini uchiring, suv va gaz ta’minotining to’g’riligini tekshiring. ochiq olovdan foydalanmang !
Yuqori kavatlardan zinapoyadan tushayoo’tib, extiyot bo’ling-nafaqat zinapoyalar, balki pillapoya marshlari shikastlangan bo’lishi mumkin. Yarim talofat olgan binolardan uzoqrok yring va sira ularning ichkarisiga kira krmang.
Yodda tuting, birinchidan eng takroriy silkinishlar bo’lishi mumkin. shunga tayyor turing. Ular bir necha soatdan so’ng, ayrim xollarda bir necha kecha-kunduzdan so’ng bo’lishi mumkin. Ko’pincha takroriy silkinishlar birinchisidan susroq bo’ladi.