Tabiiy fanlar fakulteti biologiya yo’nalishi 9-1bios 20 guruh talabasi Boltayeva Muxlisaning Botanika fanidan Mavzu: Qarag`aytoifa

1.1. Ninabarglilarning turlar xilma-xilligiga ko’ra ajralishi

Ochiq urug‘lilarni ko‘pgina turlari uzoq geologik o‘tmishdayoq yo‘q bo‘lib ketganlar. Hozirda saqlanib, bizgacha yetib kelgan va o‘rmonchilikda, o‘rmon melioratsiyasida va ko‘kalamzorlashtirishda ahamiyati katta bo‘lgan turlar asosan uch sinfga-ginkgodoshlar, ninabarglilar va qobiqli urug‘lilar sinfiga kiritilgan.

Ninabarglilar sinfi turkum va turlar ko'pligiga va ahamiyatiga ko‘ra o‘rmon xo‘jaligida muhim rol o‘ynaydi. Ushbu sinfga 6 ta oila, 55 ta turkum va ular tarkibiga 600 ga yaqin tur kiradi. Turlarni xilma-xilligiga ko‘ra qarag‘aydoshlar (Pinaceae), sarvidoshlar (Cupressaceae), zarnabdoshlar (Taxaceae) va taksodiydoshlar (Taxodiaceae) oilalari ajralib turadi. Ninabargli daraxtlarning asosiy qismi shimoliy yarim sharda mo‘tadil iqlim mintaqasida o‘sadi, tog‘larda ham tarqalgan. Ko‘p hollarda ular yirik daraxtlar, ularga monopodial shoxlanish xos bo‘lib, kamdial halqalari mavjudligi va uni o‘sishiga ko‘ra balandlikka qarab kuchli o‘sadi. Tana yog‘ochi alohida hoshiyali teshikchalari bo‘lgan traxeidlardan tuzilgan. Ninabarglilarning ko‘p qismi bir uyli daraxt, ikki uyli turlari ham uchraydi. Jinsiy ko‘payish organi mevachi barg (makrosporofill) bilan urug‘chi barg (miksporofill)ning yig‘indisidan iborat. Ninabarglilar harakatsiz generativ changchi hujayralari asosida urug‘lanadi. Urug‘lari qanotli va qanotsiz bo‘ladi.

2.